Tegen een van de muren die Sterre Arentsen (1997) voor haar afstudeerpresentatie ter beschikking kreeg, staat een bescheiden verzameling potplanten. Het zijn cadeautjes van vrienden en familie, die weten dat Arentsen al de nodige flora in huis heeft staan. In de muurtekst bij de presentatie merkt Arentsen op dat ze het fijn vindt dat er zelfs in stedelijke gebieden altijd wel een stukje natuur in de buurt is. Vervolgens, iets verderop in de tekst, vergelijkt ze een kamerplant in een pot met een koffiemok waarop een schilderij van Vincent van Gogh is afgedrukt. Deze ambivalente gevoelens spreken ook uit haar afstudeerwerk, een reeks foto’s die ze de titel Miscellanea heeft gegeven. De foto’s tonen bloemen en andere planten die in een urbane setting groeien, en schurken langs de grenzen van de abstractie. De kleur van het licht is in veel foto’s vervreemdend en de compositie is vaak een close-up waardoor het onderwerp een mysterieuze indruk maakt.
Arentsen wijst naar een foto met nauwelijks herkenbare rode vormen en vertelt over dat toeschouwers er uiteenlopende associaties bij hebben, van bloembladeren tot een stel benen. Ze vertelt liever niet wat er precies op de foto te zien is, omdat je er dan toch minder actief naar kijkt. Ze helpt het gevoel van vervreemding liever een handje door wat ze analoge beeldmanipulatie noemt: door een andere kleur flitslicht te gebruiken bijvoorbeeld, of door een beetje vaseline op de cameralens te smeren. Door foto’s te maken die veel minder letterlijk het onderwerp laten zien, zet je als kijker als het ware een stapje naar achteren: waar kijk je precies naar?
Vanaf daar is het geen grote stap naar de vraag die Arentsen stelt met Miscellanea: wat is natuur eigenlijk? De selectie die ze tijdens haar afstudeerpresentatie laat zien is is verre van definitief, merkt Arentsen op, en is evenmin bewust als serie aangelegd. De foto’s komen uit een soort persoonlijk archief dat de afgelopen jaren organisch is gegroeid, zonder dat ze echt wist wat ze ermee wilde gaan doen, of waarom ze deze foto’s nam. Achteraf beseft ze dat ze zich onbewust liet leiden door haar aantrekking tot de natuur, hoe miniem die soms ook in haar directe omgeving aanwezig is.
Auteur: Maarten Buser, dichter en kunstcriticus.
