Van eerstejaars tot lector: bij Muziektherapie is iedereen onderzoeker

“Veel jongeren vertellen tijdens het toelatingsexamen van de opleiding Muziektherapie dat ze graag iets met muziek én iets met mensen willen doen”, zegt Annemieke Vink. Ze is psychologe en onderzoeker en werkt als onderzoeksbegeleider en docent theorie aan de opleiding Muziektherapie, zowel voor de bachelor, premaster en master. Daarnaast is ze onderzoeker bij het lectoraat Muziektherapie. “Ze hebben dan al bij zichzelf gemerkt dat muziek veel doet met hun emoties. Maar hoe komt dat dan? En daar heb je het al: dat is onderzoek. De vraag stellen, is onderzoek doen. Je hebt onderzoek nodig om wat je zelf voelt, toe te kunnen passen als therapeut.” Artur Jaschke is neurowetenschapper, musicoloog en is bij ArtEZ lector van het Lectoraat Music-Based Therapies and Interventions. Hij vult aan: “Als ik aan jou vraag: hoe is het met je?’, komt daar al mijn nieuwsgierigheid om de hoek kijken; ik wil weten hoe het met jou gaat. Wij mensen doen elke dag onderzoek, omdat we nieuwsgierig zijn. Als een 5-jarige een vraag stelt, is die onderzoekend bezig. Wat er mis is gegaan, is dat de maatschappij van onderzoek een groot ding heeft gemaakt, iets dat alleen door hoogleraren gedaan kan worden. Bullshit. Iedereen onderzoekt.” 

Studenten brengen innovatie 

Toen Annemieke begon bij Muziektherapie was het moeilijk om een onderzoeksubsidie aan te vragen vanuit het hbo. “Er werd toen nog gedacht: onderzoek op het hbo kan niet, dat moet allemaal universitair. Er zit van oudsher een rare kloof tussen hbo en wo.” Die kloof wordt gelukkig steeds kleiner, universiteiten kiezen zelfs steeds vaker voor praktijkonderzoek in plaats van theoretisch onderzoek. Verschillende lectoraten van ArtEZ doen inmiddels onderzoek naar uiteenlopende onderwerpen. Vijf jaar geleden werd Artur aangetrokken voor het lectoraat van Muziektherapie: hij was neurowetenschapper en wilde graag onderzoek doen binnen het werkveld. Praktisch dus – en met beide benen tussen de mensen. “We weten vanuit onderzoek dat muziektherapie als behandeling werkt,” vertelt Artur, “en dat onderzoek vloeit weer terug naar de opleiding. En andersom! Studenten kunnen met geweldige nieuwe ideeën komen, terwijl jij vastzit in ouderwets gedachtegoed. Ze brengen innovatie. Wij worden ouder, maar onze studenten blijven dezelfde leeftijd. Omdat zij anders zijn dan wij toen wij 17 waren, innoveren ze het werkveld. Zo krijg je een cirkel waarin je elkaar constant voedt met nieuwe kennis en ideeën.”   

Daadwerkelijk verschil maken 

Op die manier zit het netwerk van Muziektherapie bij ArtEZ net zo in elkaar als een muziekcompositie: de bachelor, de pre-master, de master en het lectoraat zijn elk verschillende partijen, maar zijn in samenspel met elkaar verweven. En daar zit de kracht. “Er is een constante kruisbestuiving tussen deze onderwijstakken”, weet Artur. “Het begint bij de bachelor”, zegt Annemieke. “Tijdens de bachelor leer je om therapeut te worden, en je maakt kennis met onderzoeksvaardigheden. Sommige studenten raken daarbij geïnspireerd door het onderzoek.” Dat is iets wat veel studenten zelf ook niet verwachten. Annemieke: “In het begin vinden de meeste studenten onderzoek intimiderend en eng: ze schrikken van de moeilijke taal. Pas gaandeweg worden ze nieuwsgierig. Dan helpen we ze graag verder, want met de resultaten die uit onderzoek voortkomen, kun je daadwerkelijk verschil maken in je praktijk. Met je bevindingen kun je een behandelvraag beantwoorden. Je kunt je cliënt beter helpen als je kunt onderbouwen wat je doet. Bovendien,” gaat Annemieke verder, “worden onze studenten mondiger, want ze kunnen op basis van onderzoek antwoorden geven. Dat is ook handig wanneer ze aan zorgmanagers uit moeten leggen dat muziektherapie een effectieve behandelmethode is en niet alleen ‘een beetje trommelen met elkaar’.” 

Muziektherapie bij dementie en depressie bij ouderen 

Een mooi voorbeeld hiervan is het MIDDEL-onderzoek. In het onderzoek wordt gekeken of muziektherapie en samen zingen in een koor, depressieve symptomen bij mensen met dementie kunnen verminderen. Ook wordt onderzocht hoe muziek kan bijdragen aan de kwaliteit van leven bij mensen met dementie die in een verpleeghuis wonen. Annemieke is er apetrots op. “Binnen het onderzoek wordt samengewerkt tussen het lectoraat en een internationaal netwerk van onderzoeksinstituten, onder andere uit Nederland, Noorwegen, Duitsland, Engeland en Turkije. Samen zijn we een trial aan het opzetten: welke muziektherapie werkt? In welke vorm?” Studenten en alumni van de opleiding zijn daar nauw bij betrokken. Annemieke: “Naomi Rasing, een alumna van ons, gaat promoveren op het project aan de Universiteit van Groningen. “Yesim Saltik, ook alumna, is nu bezig om dit onderzoek in Turkije uit te voeren. Ze zet muziektherapie op de kaart in Turkije. Dat is toch geweldig!” Bij al het onderzoek wat het lectoraat doet, worden studenten gestimuleerd om mee te denken en mee te doen. Artur: “Wij bieden studenten mogelijkheden om te proberen, te falen, op te staan en opnieuw te falen en weer te proberen. Tijdens je studie mag je experimenteren. Met wat je wel en niet leuk vindt. Met wat wel werkt, en wat niet. Ook dat is onderzoek doen.”  

Lees over het onderzoek van studenten muziektherapie 

• Mira liep stage in Israël 
• Charity ontwikkelt een muziekgame 
• Djemida Tönjes helpt mensen met dementie