De rol van songwriting bij het accepteren van een visuele beperking
- Muziek
Jorien Habing, masterstudent Muziektherapie, is een van de weinige muziektherapeuten in Nederland die werkt met mensen met visuele beperkingen. Jorien legt uit: "Ze moeten zich aanpassen aan verschillende nieuwe ervaringen, zoals lopen met een taststok of een geleidehond, een telefoon gebruiken zonder zicht en zichzelf opnieuw integreren in de samenleving als blinden of slechtzienden. Muziektherapie speelt een rol bij het faciliteren van het acceptatieproces." Voor haar afstudeeronderzoek onderzocht Jorien de rol van songwriting om individuen in deze nieuwe doelgroep te helpen bij het aanpassen aan het leven met een visuele beperking.
Maatschappelijke waarde is inherent aan muziektherapie. Muziektherapeuten gebruiken de kracht van muziek om mensen op psychisch, emotioneel, cognitief of fysiek niveau te helpen. Zo kan muziektherapie mensen met dementie helpen om herinneringen op te halen Voor de doelgroep van Jorien geldt hetzelfde: “Het zijn mensen zoals jij en ik. Ze raken blind, maar functioneren verder goed. Dat vergeten mensen vaak. Je wordt plotseling op allerlei gebieden beperkt, terwijl je nog zoveel kunt. Ik werk daarom vooral veel met acceptatie. Maar ik doe ook projecten die juist participatie bevorderen: zo zorg ik er binnen de context van een zangkoor voor dat mensen met een visuele beperking hun zelfvertrouwen terugwinnen.”
Songwriting als muziektherapeutische tool
Jorien werkt al twaalf jaar als muziektherapeut. Een groot onderdeel daarvan is songs schrijven met de mensen die zij begeleidt. Jorien studeert daarom ook af met een onderzoek naar het effect van songwriting op het acceptatieproces. Waarom songwriting? Nou, daarop heeft Jorien een duidelijk antwoord: “Songwriting ondersteunt bij verliesverwerking en de communicatie naar de buitenwereld. Songwriting helpt om moeilijke gevoelens te uiten. Tegelijkertijd heb je een tastbaar eindproduct dat je aan de buitenwereld kunt laten horen.”
Het zijn mensen zoals jij en ik. Ze raken blind, maar functioneren verder goed. Dat vergeten mensen vaak. Je wordt plotseling op allerlei gebieden beperkt, terwijl je nog zoveel kunt."
Jorien ontwikkelde voor haar afstuderen een songwriting interventie met mensen met een (onaangeboren) visuele beperking. Effect had de songwriting interventie zeker, vertelt Jorien. “Alle clienten hebben wat aan songwriting gehad, veel op het gebied van emoties uiten,” vertelt Jorien. “Een aantal van mijn cliënten laten weten dat ze door middel van een song hun situatie tastbaar hebben weten te maken voor buitenstaanders, waardoor ze meer begrip hebben gekregen. Het was een zwaar proces, maar ook leuk; de structuur van een lied en het toewerken naar een eindresultaat zorgt voor een drive wat maakt dat iemand het 'leuk' vindt om mee aan de slag te gaan.”
Na haar afstuderen wil Jorien dan ook zeker verder met haar onderzoek naar songwriting. “Die songs creëren echt een bewustzijn binnen de maatschappij die belangrijk is. Inclusie en participatie zijn zo belangrijk — dat wil ik uit blijven dragen.”
In deze video hoor je één van de songs die Jorien samen met Jeff Horsten maakte. Jeff heeft het syndroom van Usher, een erfelijke aandoening waardoor slecthzienheid en eventueel doofheid ontstaat.
Meer vertrouwen in het werkveld
Jorien is de enige die dit jaar afstudeert aan de master Muziektherapie. Dat geeft een dubbel gevoel, vertelt ze: “Het is jammer dat je niet met medestudenten kunt sparren. Je zit erg op je eigen eiland. Het voordeel is dat je individuele lessen krijgt, waardoor je dieper op de materie in kunt gaan en meer informatie kunt krijgen.” Het onderzoek heeft haar nog meer vertrouwen in de praktijk gegeven. “Ik heb altijd gezien wat het doet met mensen. Dat er echt een connectie bestaat tussen acceptatie en songwriting. Door er in het onderzoek ook theoretisch mee bezig te zijn, kan ik nu de dingen die altijd al deed ook onderbouwen.” Studenten die overwegen om de master te volgen wil ze vooral meegeven dat een plan belangrijk is. “Ja, begin met een plan. Je krijgt de vrijheid om de opleiding vorm te geven zoals je dat zelf wilt. Het is belangrijk om dan alert te blijven en terug te kunnen grijpen op het plan dat je hebt gemaakt.”
