De kracht van muziektherapie
- Muziek
Muziektherapie hoort net zoals fysiotherapie in het basiszorgpakket, vindt Artur Jaschke. De ArtEZ-lector ziet bij de talrijke onderzoeken binnen zijn lectoraat Music-Based Therapies and Interventions dat de impact van muziek op iemands welzijn en ontwikkeling enorm zijn. De rol van master- en bachelorstudenten bij deze onderzoeken is groot.
Vraag aan Artur Jaschke wat muziek met je hersenen doet en de bevlogen neuromusicoloog is niet te stoppen. “Muziek stimuleert alle hersengebieden. Het activeert steeds nieuwe netwerken. Dat komt omdat muziek heel veel in zich heeft, denk aan melodie, ritme, timbre, harmonie en genre. Daarbij is het vaak gekoppeld aan herinneringen, zoals het overlijden van een dierbaar iemand of een eerste kus. In je leven komt er steeds meer muziek bij en zo worden er steeds meer verbindingen gelegd in je brein. Muziek heeft veel effect op emoties, gedrag en cognitieve ontwikkeling.”
Muziek als middel, niet als doel
Volgens Jaschke kan muziektherapie voor verschillende doelgroepen van betekenis zijn. “Denk aan couveusebaby’s, psychiatrische patiënten en mensen met Parkinson. We gebruiken muziek niet als doel, maar als middel. Het is geen medicijn dat je toedient en waardoor klachten verdwijnen. Het heeft tijd nodig. Muziektherapie pakt niet de symptomen aan, maar de oorzaken. En vaak gaat het om het verbeteren van het welzijn. Zo kunnen we Alzheimer niet weghalen, maar een patiënt door muziek wel verbinden met de wereld en met zijn jeugd.”
Muziektherapie kan voor verschillende doelgroepen van betekenis zijn: denk aan couveusebaby’s, psychiatrische patiënten en mensen met Parkinson."
Rouwverwerking in Moria
De onderzoeken binnen het lectoraat zijn heel divers. Zo is er een student die zich in het Griekse vluchtelingenkamp Moria bezighoudt met rouwverwerking. In Soedan werkt een student met muziektherapie aan ‘peacebuilding’, het bevorderen van vrede en vrijheid voor individuen in een door oorlog verscheurd gebied. Ook is er een student die een koor heeft opgericht en kijkt wat dit betekent voor een gemeenschap.
Jaschke: “Onderwijs en onderzoek lopen door elkaar. De master en bachelor Muziektherapie hebben daarbij een hoofdrol. Studenten komen zelf met ideeën voor onderzoek. Ze volgen hun hart en worden ondersteund door een supervisor. We leren ze onderzoek doen."
Noise cancelling-couveuse
Zelf onderzoekt Jaschke met een team wat muziektherapie kan betekenen voor couveusebaby's. “De couveuse is een lawaaierige cocon met heel veel ziekenhuisgeluiden. Dat zorgt voor overprikkeling,” legt Jaschke uit. Daarbij komt ook nog dat couveusebaby's vaak extra gevoelig zijn voor prikkels, en geluid. Jaschke: “Ouders vertellen dat als een kindje thuiskomt, ze vaak pas stil worden als ze een stofzuiger horen. We zijn bezig met een noise cancelling-couveuse, dat net zo werkt als een moderne koptelefoon. Daarbij filteren we de slechte geluiden eruit. Goede geluiden zoals muziek en taal laten we juist toe, want daardoor ontwikkelt het brein zich.”
Ook wordt gewerkt met Artificial Intelligence (AI). “Als een kind beweegt, reageert de AI. Zo kan een opgenomen stem van de moeder met kalmerende woorden worden afgespeeld, als ze even niet in het ziekenhuis is.” Ook wordt er muziek gemaakt bij de couveuse. “Dan gaat het om één of twee noten, en neuriën. Je moet uitkijken voor té veel stimulansen.” De resultaten liegen er niet om. “Bij de baby zie je de hersenactiviteit toenemen. De hartslag reageert: gaat omhoog en omlaag, de bloeddruk verandert, er komt meer zuurstof in het bloed en de zuigreflex neemt toe.”
Studenten komen zelf met ideeën voor onderzoek. Ze volgen hun hart en worden ondersteund door een supervisor. We leren ze eigenlijk onderzoek doen."
In het zorgpakket
Muziektherapie timmert als behandelmethode hard aan de weg, maar er is ook nog veel werk te verrichten. In Nederland ontbreekt grotendeels de erkenning voor deze therapievorm, stelt Jaschke. “Het zit nog niet standaard in het zorgpakket, zoals dat wel het geval is in Amerika en Duitsland. Fysiotherapie zit er onder bepaalde voorwaarden wél in, maar heeft daar zeventig jaar over gedaan. We moeten volhouden en doorgaan met onderzoek, maar de resultaten zeggen eigenlijk al alles.”
Jaschke denkt dat het te maken heeft met hoe er in dit land naar kunst en cultuur wordt gekeken. “Het eerste waar op bezuinigd wordt is kunst en cultuur, en daarna onderwijs en zorg. Dat zijn precies de drie gebieden waar muziektherapie en andere creatieve therapieën in actief zijn. Bovendien is er in de zorg weinig tijd. Een huisarts heeft nog maar tien minuten voor een patiënt, terwijl onze therapie veel tijd nodig heeft.”
Jaschke denkt wel dat er iets aan het veranderen is. “We worden ons steeds meer bewust dat niet alleen rekenen en taal, maar ook kunst en cultuur betekenis heeft.”
Meer over het onderzoek van Artur Jaschke?
Neem dan eens een kijkje op de website van het lectoraat Music-Based Therapies and Interventions. Dit ArtEZ-lectoraat is een unieke plek waarop hoger onderwijs samenkomt met innovatief onderzoek naar muziekgebaseerde therapieën en interventies. Het lectoraat draagt bij aan het vergroten van de erkenning voor, en het begrip van, het brede en dynamische vakgebied van muziektherapie.
Muziektherapie studeren bij ArtEZ
Het conservatorium in Enschede is de thuisbasis van de bachelor- en (pre-)masteropleiding Muziektherapie van ArtEZ. Extra bijzonder: dit zijn de enige hbo-opleidingen Muziektherapie die je op een kunstacademie kunt volgen. Anders dan andere opleidingen muziektherapie in Nederland, ligt bij deze ArtEZ opleidingen de focus extra op muziektechnologie, en krijg je de kans om samen te werken met andere conservatoriumstudenten. Nieuwsgierig naar deze uitdagende opleidingen? Bekijk dan hun website.
Bacheloropleiding Muziektherapie
