Thomas van den Bliek, 5/5, huisblogger ArtEZ Business Centre
Product Design
In mijn laatste blog laat ik door middel van afbeeldingen mijn interesses, proces en werk zien.
Wanneer ik denk aan innovatie zie ik futuristische scenario’s voorbij zweven. Technologie is doorgedrongen tot in onze huiskamer en we zijn afhankelijk geworden van de frictieloosheid en snelheid waar het mee gepaard gaat. Maar ze geven ook mede vorm aan ons bestaan en de relaties met onze omgeving. Als een nieuwe innovatie op de markt komt is het bijna onmogelijk om het terug te stoppen en maar te negeren. Het grote techbedrijf IBM heeft bekendgemaakt te stoppen met het ontwikkelen van producten op het gebied van gezichtsherkenning. Volgens topman Arvind Krishna wenst IBM niet langer mee te werken aan een techniek die gebruikt wordt voor ‘massasurveillance, etnische profilering en schendingen van fundamentele mensenrechten en vrijheden.
(bron: https://www.volkskrant.nl/wetenschap/sleutelen-aan-gezichtsherkenning-levert-meer-op-dan-ermee-stoppen~badf81a9/)
In het boek ‘Speculative Everything’ laten Anthony Dunn en Fiona Raby zien hoe ontwerp te gebruiken als hulpmiddel om niet alleen dingen maar ook ideeen te creeren, om te speculeren over mogelijke toekomsten. Wat als ontwerpers niet alleen maar problemen oplossen, maar problemen voor gaan leggen? Het boek heeft mij kennis laten maken met een methodiek die mij erg aanspreekt. Een interesse in het voorleggen van alternatieve mogelijkheden op bestaande producten, systemen of technologieën.
Onze samenleving wordt overspoeld met technologie, maar wat heeft dat voor invloed op de mens? In sneltreinvaart vindt er een transitie plaats van een analoge naar een steeds meer digitale wereld. Maar wat kan de rol van een ontwerper daar in zijn? Gaat onze relatie met fysieke producten veranderen? Hoe gaan de nieuwe technologische ontwikkelingen van vandaag invloed hebben op ons dagelijks leven over 5, 10 of 100 jaar? Het ontwerpen van toekomstscenario’s geeft waarde. Als ontwerper werk ik graag aan een fast-forward beeld van de toekomst. Dit om te kijken welke implicaties er eventueel zouden kunnen ontstaan. Door het inzichtelijk te maken kunnen we als mens bepalen of we dat pad wel willen bewandelen.
Als ontwerper ben ik nieuwsgierig naar de neveneffecten die van toepassing kunnen zijn bij een nieuw systeem, innovatie of technologische ontwikkeling. De invloed die het heeft in ons dagelijks leven en de humane manier waarop wij als mens ermee omgaan. Zo ontstaan er nieuwe rituelen door de implementatie van technologie. De omgang met technologie wordt altijd voorgesteld als een aangename, frictieloze samenwerking. Maar wat als de technologische ontwikkeling en de mens niet op een lijn zitten?
In de Britse televisieserie Black Mirror is te zien hoe onze wereld in rap tempo veranderd door verschillende technologische ontwikkelingen. Charlie Brooker laat hierin een (meestal) dystopisch toekomstbeeld zien van een alledaagse ontwikkeling. In de aflevering ‘Fifteen Million Merits’ (seizoen 1 aflevering 2) is te zien hoe hoofdpersoon Bing elke dag uren op een fiets zit om zo ‘merits’ wat gelijk is aan geld te verzamelen. Een alternatief waardesysteem.
Tijdens het onderzoek voor mijn afstudeercollectie ben ik gaan kijken naar verschillende automaten en de mogelijke betaalmanieren. Al snel raakte ik gefascineerd door de diverse vormgeving van de apparaten. Van kauwgombalautomaten tot high-tech oplaadsystemen in Japan.
Geld heeft een rijke geschiedenis. Waar we voorheen aan ruilhandel deden is dit verschoven naar een simpele handeling waarbij geen interactie tussen personen meer is vereist. Om deze verschuiving vast te leggen ben ik handelingen gaan filmen. Handelingen tussen personen tijdens het overdragen van geld. Het stiekem doorgeven van briefgeld tot het individueel betalen met een vingerafdruk. Niet alleen verdwijnt het fysieke overzicht van de waarde van het geld. Ook de interactie met een persoon neemt andere vormen aan of verdwijnt zelfs.
Niet alleen digitalisering zorgt voor een verschuiving binnen betaalmogelijkheden. Ook de huidige situatie. Het Covid-19 virus zorgt ervoor dat veel winkels cash geld niet accepteren om verdere verspreiding tegen te gaan. Contactloos betalen gebeurd nu met 1,5 meter tussen de personen wat al in bijzonder praktische vormen plaatsvindt.
Met fysiek geld kun je op verschillende manieren omgaan. Door middel van een creditcard is de ervaring en het proces om een kopje koffie of een maatpak te kopen hetzelfde. Je weet pas de echte waarde van het plastic pasje zodra je op je banksaldo hebt gekeken. Zodra deze in het rood staat is het niets waard. Door deze abstrahering krijg je een ander soort relatie met je geld. Als onderdeel van mijn afstudeercollectie ben ik prototypes gaan maken waarbij de relatie met digitaal geld centraal staat.
Voor mijn afstudeercollectie ‘Objects for a Cashless Society’ ben ik gaan kijken naar innovaties binnen betaalmogelijkheden. De collectie bestaat uit ontwerpvoorstellen voor pinautomaten, tools om je uitgaven bij te houden en een spaarpot. Met deze alternatieve voorstellen wil ik de transitie laten zien van een wereld waarin we met cash betalen verschuift naar een digitale wereld waarbij de waarde van geld iets ontastbaars wordt.
Proces
Het afgelopen jaar ben ik begonnen met het opstarten van een eigen studio. Er zijn verschillende opdrachten voorbij gekomen waarvan je hieronder de procesfoto’s ziet. De designchallenge (Re)design dead georganiseerd door Cube Design museum in Kerkrade is tot een einde gekomen. Helaas behoort het voorstel (beschreven in blog 4) van Jesper en mij niet tot de laatste 3. Iris de Vries (alumna ArtEZ Product Design en voormalig ABC blogger) zit wel bij de eindselectie. Dus nog steeds de moeite om een kijkje te gaan nemen bij de expositie.
Een van de eerste projecten waarbij ik betrokken werd is bij het werk van Frank Kolkman. Een ontwerpvraag met als thema ‘Designing for Precarious Citizens’ vanuit Future Makers ArtEZ resulteerde in een collectie huishoudelijke apparaten die via de gevel in de muur deelbaar worden met mensen in je omgeving. Frank benaderde mij met de vraag of ik mee kon denken over de betaalmogelijkheden voor het deelplatform.
Vanuit Future Makers ArtEZ kwam de vraag om mee te werken aan het Labyrinth of Sustainability voor Dutch Design Week 2019. Ik kreeg de opdracht om een persoonlijke data-analyse bij te houden van de bezoekers, zonder dat ze hier gegevens voor hoefden achter te laten. In samenwerking met Bram de Groot produceerde we apparaten die ponskaarten konden uitlezen en zo de persoonlijke score aan de bezoeker kon meegeven. Omdat we op het moment van produceren nog niet beschikte over studioruimte werd de woonkamer omgebouwd tot werkplaats.
Het AmbachtenLab benaderde mij of ik interesse had om in samenwerking met ambachtenlieden, ontwerpers en studenten te werken aan een onderzoeksproject rondom de traditionele klomp. Een interessant product in mijn ogen; het beschikt over een rijke geschiedenis, wordt lokaal geproduceerd en bestaat (meestal) uit een materiaal.
Samen met Marijke Bruggink(ontwerpster), Willemijn Doornebos (student CMD) en de twee klompenmakers Martin Dijkman en Daniel Kosters hebben we wekelijks gebrainstormd, geschetst en modellen gemaakt. Meer informatie vind je op: https://www.immaterieelerfgoed.nl/nl/page/7130/ambachtenlab-klompen-maken
Momenteel werk ik samen met Luuk Wiehink aan een actieplan voor een digitale spaarpot. Hierin wordt ik geholpen in het opzetten van een businessplan en het realiseren van een prototype en presentatie die ik kan gaan pitchen bij mogelijke klanten.
Het hoogtepunt van het eerste jaar is de reis naar Kyoto in Japan. Als alumni mocht ik met studenten Product Design en Interaction Design deelnemen aan een workshop in het Kyoto Design Lab georganiseerd door Frank Kolkman. Een beschrijving over de workshop en de ervaringen in Japan kun je terug lezen in blog 2. Een korte reis die veel indruk heeft gemaakt. Wat me de komende tijd te wachten staat weet ik niet. Door het coronavirus is het momenteel rustig met opdrachten en focus ik op mijn eigen werk en kijk ik rond naar masteropleidingen die aansluiten bij mijn interesses. Tot zover mijn eerste (anderhalf) jaar als zelfstandig ontwerper, bedankt voor het lezen van de blogs.
Thomas van den Bliek
I’m a product designer with an interest in new technologies. My fascination for the transition from an analog to a digital world has led me to explore the byproducts that emerge with these new technologies and systems. I want to question the frictionless life that the digital era promotes and recover the human aspect through design propositions.
Volg Thomas van den Bliek
