De kracht van interdisciplinair werken in theater en dans
- Dans
- Theater
Bij ArtEZ ontmoeten dans en theater elkaar op een bijzondere manier. De groeiende samenwerking tussen de Dance Artist en Toneelschool biedt studenten een unieke kans om hun fysieke expressie en performativiteit naar nieuwe hoogtes te tillen.
Wat maakt deze samenwerking zo krachtig? Het is de dialoog die ontstaat tussen de disciplines. Voor Dance Artist gaat het om het ontwikkelen van de performativiteit van de danser: het vermogen om door beweging een verhaal te vertellen. Voor de Toneelschool is de focus op de fysieke ontplooiing van de acteur: het leren gebruiken van het lichaam als instrument. Samen creëren ze een ruimte waar dansers en acteurs elkaar aanvullen, inspireren en uitdagen.
Een gezamenlijke zoektocht
In de lessen en projecten die de studenten krijgen, ontmoeten ze niet alleen nieuwe technieken, maar ook nieuwe perspectieven. Dansers en toneelspelers werken samen, leren van elkaars expertise en ontwikkelen zich in een creatieve uitwisseling die hun werk als artiesten verrijkt. De samenwerking tussen de docenten van beide opleidingen, zoals Hendrik Aerts van de Toneelschool en Reut Aviran van Dance Artist, versterkt deze kruisbestuiving van ideeën en technieken. Het resultaat? Studenten die niet alleen hun eigen discipline verdiepen, maar ook de kracht van interdisciplinair werken ervaren. Ze leren dat dans en theater elkaar niet uitsluiten, maar juist elkaar versterken.
Dansers en toneelspelers werken steeds meer samen. Interdisciplinair werken is meer een standaard dan een uitzondering.”
“De samenwerking tussen acteurs en dansers richt zich op het verrijken van elkaars ambacht door middel van interdisciplinariteit”, vult Hendrik Aarts aan. “Het doel is niet om elkaar volledig te evenaren in techniek en ambacht, maar om elkaars 'taal' te leren begrijpen en daarvan te leren. Acteurs en dansers behouden hun eigen expertise, maar beïnvloeden en verrijken elkaar in hun aanpak: acteurs leren abstract fysiek denken en dansers ontwikkelen hun vermogen tot contact en psychologie. Acteurs leren via lichaamstrainingen en improvisatie technieken om hun spel te verdiepen en fysiek expressief te worden, terwijl dansers leren vanuit een breder, conceptueel kader te werken en interactief contact te maken. Gezamenlijke onderzoeken, in lessen en gezamenlijk werk, brengen deze disciplines samen, waarbij een balans ontstaat tussen abstractie en intentie, denken en fysiek handelen. De wisselwerking zorgt voor completere performers en een synergetische samenwerking.”
Samenwerking alumni: Sytze Bouma en Sofia Norman
Een treffend voorbeeld van deze bijzondere samenwerking is het verhaal van Sytze Bouma, alumnus van de Toneelschool, en Sofia Norman, een afstudeerstudent van Dance Artist. Sytze herinnert zich de eerste keer dat hij samenwerkte met dansers: "In mijn eerste jaar hadden we een les samen die 'kinesthetic awareness' heette. Het was het moment waarop ik begon te begrijpen hoe belangrijk het is om je lichaam als instrument te leren kennen, vooral als acteur."
Fysiek werken
In zijn tweede jaar begon Sytze echt de kracht van dans te ervaren. "Tijdens de dynamische traininglessen kreeg ik voor het eerst een gevoel van fysieke expressie, het duettenproject bracht dat naar een nieuw niveau. Het was een ontdekkingsreis die me op een andere manier naar mijn eigen lichaam liet kijken. Het werd duidelijk hoe belangrijk fysieke expressie is in het vertellen van verhalen."
Meer dan tekst en woorden
In het derde jaar maakte Sytze kennis met het werk van Sofia Norman, een danser van Dance Artist. "Sofia had een performance gemaakt waarin ze het publiek een koptelefoon gaf en hen een hand liet schudden met een partner. De handdruk duurde zo lang als de muziek speelde. Het was de eerste keer dat ik echt voelde hoe sterk de performative presence kan zijn. Het ging niet om tekst of woorden, maar om de fysieke ervaring die je creëerde.”
Dit moment zette iets in gang voor Sytze. Het inspireerde hem om Sofia te benaderen voor hun gezamenlijke afstudeerproject: ONDIER. In dit duet onderzochten ze samen de interactie tussen taal en beweging, fysiek en emotioneel. De performance, die werd doordrenkt met experimenten in vorm en expressie, was een moment waarop hun artistieke visies op unieke wijze samenkwamen.
Spelende makers en makende spelers
"Wat ik leerde van de samenwerking met Sofia”, zegt Sytze, "is hoe belangrijk het is om ruimte te geven aan verschillende perspectieven. We waren zowel maker als speler. We gaven elkaar feedback en maakten elkaar sterker. Het was een proces van ontdekking en groei, waarbij ik veel over mezelf leerde." Voor Sytze was deze samenwerking cruciaal voor zijn ontwikkeling als maker en performer. Het stelde hem in staat zijn creatieve grenzen te verleggen en samen te werken met iemand die een geheel andere benadering van creëren en performen had.
We waren allebei de maker én de speler, en daardoor ontstond een interessante uitwisseling. We gaven elkaar feedback, we maakten elkaar sterker. Het was een leerproces waarbij ik veel over mezelf ontdekte.”
Sytze’s toekomstplannen
Na zijn afstuderen is Sytze nog steeds actief als performer en maker. Hij werkt momenteel aan een nieuwe solo-performance waarin hij opnieuw zowel maker als speler is. Het stuk, geschreven en gemaakt door Sytze, gaat over een dragperformer die vroeger in het huis van zijn ouders woonde in Amsterdam en zal in maart te zien zijn op het Café Theaterfestival in Utrecht. De regie is in handen van Mara van Vlijmen. "Het fysieke aspect van mijn werk blijft altijd onderdeel van wie ik ben als maker," zegt hij. "Het is een onmiskenbaar onderdeel van hoe ik verhalen vertel."
Daarnaast werkte Sytze afgelopen seizoen bij MAAS Theater en Dans, waar hij samen met dansers, mimers en acteurs op de vloer stond. Komend voorjaar zal hij bij KASKO opnieuw deel uitmaken van een interdisciplinaire groep, met zangers, dansers en acteurs. "Ik blijf interdisciplinair werken, omdat die kruisbestuiving tussen disciplines me steeds weer inspireert."
Een unieke kans voor studiekiezers
Voor studiekiezers die op zoek zijn naar een opleiding waarin ze hun fysieke en performatieve grenzen kunnen verleggen, biedt de samenwerking tussen de Toneelschool en Dance Artist een unieke kans. In deze omgeving smelten de disciplines samen, leren studenten niet alleen over zichzelf maar ook over de ander. Ze krijgen de tools om zich te ontwikkelen als veelzijdige, multidisciplinaire kunstenaars die fysiek, creatief en persoonlijk groeien.
