Ramez maakt maatschappelijke thema’s invoelbaar via persoonlijke verhalen
- Theater
Theaterstukken die zijn geïnspireerd op persoonlijke verhalen spreken vaak sterk aan, zo ontdekte Ramez Basheer (37). “Mensen herkennen er iets in en kunnen zich daardoor met een verhaal verbinden.” Hoe vertaalt deze afstudeerder van de Toneelschool in Arnhem zijn eigen verhalen naar het publiek?
Ramez Basheer heeft Palestijnse wortels, maar groeide op in Syrië. Daar was hij werkzaam als professioneel acteur: hij speelde in tv-series, maakte kindervoorstellingen en werkte bovendien als assistent-regisseur. “Daarnaast volgde ik workshops en cursussen om mij op professioneel vlak verder te ontwikkelen”, zo vertelt hij.
Theater maken in het AZC
Vanwege de oorlog in Syrië vluchtte Ramez in 2015 naar Nederland, waar hij in een asielzoekerscentrum belandde. Toen hij daar een landgenoot tegen het lijf liep die ook acteur is, besloten ze een voorstelling te maken over hoe het is om asielzoeker te zijn. “De voorstelling was in het Arabisch, maar werd op een scherm ondertiteld. In totaal hebben we deze bijna tachtig keer gespeeld, door het hele land.”
Tijdens een van de voorstellingen zaten er mensen van theatergezelschap Wunderbaum in de zaal. “Zij boden ons aan om met hen een stuk te maken. Dat aanbod nam ik met beide handen aan!”
Auditie doen zonder de taal te spreken
Met zijn collega’s van Wunderbaum besprak Ramez zijn wens om ook in Nederland als professioneel acteur zijn brood te verdienen. “Theater maken is voor mij een noodzaak; ik zou niets anders willen doen. Ik vroeg mijn medespelers: ‘Welke stappen kan ik zetten?’ Zij adviseerden mij naar de Toneelschool te gaan.”
Op het moment dat Ramez in Arnhem auditie deed, sprak hij amper Nederlands. “Gelukkig vertelden ze mij bij de start van de auditie dat er niet zo op taal gelet zou worden. Dat stelde mij gerust, waardoor mezelf goed kon laten zien.” Ramez werd aangenomen. “Het was zo’n mooi moment toen ik hoorde dat ik aan de Toneelschool mocht komen studeren! Een enorme stap in mijn leven.”
“Wat kan ik leren?”
Al snel na de start van de opleiding ontdekte Ramez dat hij nog veel kon bijleren. “Met acteren had ik weliswaar ruime ervaring, maar veel deed ik op de automatische piloot”, vertelt hij. “Op de opleiding in Arnhem leerde ik om bewust technieken in te zetten én kreeg ik gaandeweg de (vak)taal onder de knie. Ook tijdens mijn stage bij BOG heb ik hierin stappen gezet.”
Hij maakt een vergelijking met autorijden: “In Syrië had ik mijn rijbewijs al gehaald. Maar om te kunnen rijden in Nederland, moest ik oude gewoonten deels uit mijn systeem bannen. Iets vergelijkbaars gold voor het acteren. Soms was dat best lastig. Maar altijd dacht ik: wat kan ik nu leren? Zo ontwikkelde ik mij steeds verder.”
Contacten
Ramez vertelt dat hij tijdens de opleiding veel steun ervaren heeft van docenten. “Zij willen studenten echt helpen bij hun ontwikkeling als maker, en als persoon. Als ik ergens tegenaan loop, helpen ze bij het vinden van een oplossing.”
Het contact met medestudenten is niet zo intensief. “Dat komt door het grote leeftijdsverschil, maar ook door mijn situatie”, denkt Ramez. “Na de lessen neem ik weinig tijd om met anderen te chillen. Ik ga meestal direct terug naar Alphen aan den Rijn, waar ik woon met mijn vriendin, die actrice is, en zesjarige zoontje.”
Biografie als materiaal
Ramez vertelt dat een theatermaker hem een paar jaar terug zei: “Nederlanders zijn altijd geïnteresseerd in nieuwe verhalen, zeker als die gebaseerd zijn op persoonlijke ervaringen.” Dat is anders dan Ramez gewend was. Hij legt uit: “In Syrië gaan theaterstukken meestal over wat er speelt in de maatschappij.”
In zijn afstudeerscriptie onderzoekt Ramez hoe je persoonlijke verhalen op de vloer brengt. Met dit doel interviewde hij onder meer theatermakers met een migratieachtergrond. “Ook vroeg ik hen naar wat je echt privé houdt, dus voor jezelf. En welke ervaringen je wel kunt delen met publiek. Die scheidslijn is vaak erg dun.”
“Wie ben ik nou echt?”
Ramez’ afstudeervoorstelling heeft een autobiografisch karakter en gaat over identiteit. “Ik onderzoek: ben ik “iemand van kleur”, Palestijns, Syrisch, Nederlands? Welke stereotypen horen bij dergelijke labels? Wat zeggen die eigenlijk over mij? Wie ben ik nou echt? En hoe kies ik mijn eigen weg?”
Ramez vertelt dat hij met zijn werk graag de brug slaat tussen de samenleving en het persoonlijke. “Ik wil maatschappelijke thema’s invoelbaar maken. Via verhalen zoek ik verbinding met het publiek. Theater zie ik als experiment, waarbij ik steeds nieuwe thema’s verken en mijn bevindingen met anderen deel.”
Productiehuis
Ramez’ toekomstplannen zijn nog niet vastomlijnd. “Ik wil verschillende dingen ondernemen. Ik heb vaak gehoord dat ik een goede timing heb en grappig ben, maar wil me niet op één acteerstijl vastpinnen. Ik ben van plan om audities te gaan doen, bijvoorbeeld voor series, films, theater. Ook zou ik graag opnieuw kindervoorstellingen maken. Daarnaast ben ik bezig om, onder meer samen met mijn vriendin, een creatief productiehuis in Alphen op te zetten.”
Tips?
Wat zou Ramez aankomende eerstejaars adviseren? “Doe tijdens je auditie vooral geen dingen, omdat je denkt dat anderen die willen zien. Blijf jezelf, dan doe je het perfect!”, zegt hij stellig. Ook voor startende studenten heeft hij een tip: “Het eerste jaar is heftig; er komt veel op je af. Een goede planning is dan belangrijk. Als je je energie goed verdeelt, ga je het zeker redden.”
