Hoe postkapitalistische paddenstoelen drie studenten bij elkaar brachten in het Honours Lab

Het ArtEZ Honours Lab is een vrijwillig, buitenschools programma dat ArtEZ-studenten de mogelijkheid biedt om zich bezig te houden met hedendaagse theorie, kunstpraktijken en vormen van onderzoek in een multidisciplinaire context. Het Honours Lab biedt verschillende trajecten per jaar, elk bestaande uit een diepgaande cursus en workshoptijd om een projectidee te realiseren met studenten van andere afdelingen. Voor Lena, een tweedejaarsstudente aan de masteropleiding Sound of Innovation in Enschede, was deelname aan het Honours Lab een keuze die ze maakte om dieper in te gaan op haar uiteindelijke onderzoeksonderwerp: performance als metafoor voor posthumanisme. Ze was geïnteresseerd in het traject 'How to land on earth anew', dat ze samen met Patrick, Soyoon en een paar andere studenten volgde.

Zowel Lena als Soyoon misten ook de interactie met studenten van andere ArtEZ-locaties. Soyoon, een derdejaars student aan de bacheloropleiding Graphic Design, wilde verder kijken dan de gebruikelijke pragmatische benadering van grafisch ontwerp en iets experimentelers doen in een groepssetting. Patrick, een derdejaars student aan de bacheloropleiding Dance Artist, had eerder al een geweldige ervaring in 2022 in het Honours Lab. Hij wilde een andere ervaring met een meer filosofische kant van leren om zijn eigen artistieke toolkit holistisch te ontwikkelen.

Inspiratie uit The Mushroom at the End of the World

Alle drie kregen ze wat ze hoopten van hun driedelige samenwerking. Ze waren allemaal geïnteresseerd in ecologie, dus haalden ze hun inspiratie voor het project uit het boek The Mushroom At The End Of The World, van Anna Tsing. De drie namen drie trefwoorden uit die tekst als basis voor hun onderzoek: polyfonie, assemblage, en precariteit. Lena, Patrick en Soyoon wilden onderzoeken hoe hun drie artistieke media konden samenkomen om het concept achter die trefwoorden te belichamen. Ze brachten hun vooruitgang in kaart via een digitaal inspiratiebord en deze verkenningen kristalliseerden zich in jamsessies.

"We hoeven niet samen te zijn om iets zinvols te doen"

Patrick legt de woordkeuze uit: "Alle drie de woorden passen een beetje bij elkaar en ook een beetje niet. Met polyfonie was het idee dat we niet helemaal eensgezind hoeven te zijn om iets zinvols of moois te doen. We kunnen met elkaar in polyfonie blijven." Hetzelfde geldt voor assemblage, dat "in strijd is met het woord gemeenschap," merkt Patrick op. "Gemeenschap impliceert een collectief samenzijn in harmonie, terwijl assemblage meer ruimte laat voor verschillende soorten relaties en individualiteit binnen een optelsom van stemmen."

En dan is er nog precariteit. "In dit project zijn we altijd aan het improviseren en reageren op de anderen. Dat brengt ieder van ons in een precaire positie," merkt Patrick op, "omdat we altijd een beetje de controle kwijt zijn. We probeerden dit in-flux gevoel te omarmen, waarbij we onszelf in deze steeds veranderende precaire ruimte navigeerden."

Het Honours Lab gaf me de kans om onszelf te laten zien hoe het proces organisch verliep, in plaats van me te concentreren op de resultaten."

De ongestructureerde, vloeiende aard van het project

Hun project, dat nooit een naam heeft gehad, ontwikkelde zich door een reeks van zes jamsessies. Het uiteindelijke optreden was een live jamsessie van 15 minuten, geïnspireerd door hun verkenningen in hun vorige sessies.

Niemand had op een bepaald moment tijdens het project de leiding. Terwijl de drie groepsleden hun respectievelijke vakgebieden gebruikten om te creëren en te reageren op de anderen, beschrijft de groep het project als een nooit eindigende feedbacklus van alle drie de leden. "We reageerden allemaal voortdurend op alles van alle kanten," zegt Soyoon. Haar bijdrage was een geïmproviseerde grafische partituur, Patrick zorgde voor de bewegingen en Lena creëerde de muziek.

Voor Lena draaiden de sessies allemaal om reageren in het moment zonder vooropgezette ideeën, waarbij ze haar intuïtie als leidraad gebruikte. Dit resulteerde in een tijdloos gevoel: "Er was een sessie die we deden waarbij we vergaten op de timer te drukken," herinnert Lena zich. "Het voelde alsof er 20 minuten voorbij waren gegaan, maar toen ik ging stoppen, waren we al bijna een uur bezig geweest! Dit riep bij ons een interessante vraag op: hoe definieer je het begin en het einde van een geïmproviseerde voorstelling? Zodra de timer is uitgeschakeld, kan niemand het zien."

De groep onderzocht deze vraag tijdens hun jamsessies als een manier om de inherente ambiguïteit in hun artistieke proces te omarmen. Soyoon: "Normaal gesproken probeer ik in mijn opleiding dingen te structureren. Maar in onze samenwerking wisten we niet wat we zouden gaan doen of wat er zou gaan gebeuren, en daar ging het juist om. Het Honours Lab gaf me de kans om onszelf te laten zien hoe het proces organisch verliep, in plaats van me te concentreren op de resultaten."

Omdat het Honours Lab een veilige ruimte is om te onderzoeken, heb ik geleerd dat het proces zoveel belangrijker is dan een ingewikkeld eindresultaat."

Het resultaat van het Honours Lab

Voor alle drie de groepsleden was het artistieke proces dat ze tijdens het Honours Lab meemaakten het belangrijkst. Soyoon zegt hierover: "Normaal gesproken is mijn betrokkenheid bij het werk ook klaar als ik aan een creatie werk. Maar, in dezelfde geest, wanneer een project klaar is, heeft het ook geen visie voor zichzelf buiten het huidige moment. Door deze nieuwe, verkennende manier van werken uit te proberen in het Honours Lab, kon ik zien hoe mijn artistieke benadering er in de toekomst uit zou kunnen zien."

Soyoon voegt hieraan toe: "De interdisciplinaire structuur van het Honours Lab is echt anders dan een multidisciplinaire aanpak. Met interdisciplinair leren heb ik het gevoel dat ik van binnenuit leer, van mens tot mens, in tegenstelling tot het simpelweg interageren met en combineren van verschillende kunstvakgebieden."

Lena merkt op dat ze heeft geleerd dat het artistieke resultaat niet altijd heel complex hoeft te zijn: "Omdat het Honours Lab een veilige ruimte is om te onderzoeken, heb ik geleerd dat het proces zoveel belangrijker is dan een ingewikkeld eindresultaat." In overeenstemming met al het bovenstaande, wijst Patrick er ook op hoeveel hij geleerd heeft over hoe mensen uit andere vakgebieden denken en reageren. "Of je nu samen jamt of optreedt, je leert verschillende waardevolle, kleine manieren om wederzijds begrip te vinden in een interdisciplinaire omgeving. Dit kan zelfs op praktische manieren, zoals hoe lang iemand erover doet om een mixer op te zetten."

Advies voor studenten die geïnteresseerd zijn in het Honours Lab

Op de vraag of ze advies hebben voor studenten die nieuwsgierig zijn naar het Honours Lab, raadt Lena hen aan om geduldig te zijn. Lena: "Geef het Honours Lab een kans, want het kost wat tijd om je in dit soort ruimtes onder te dompelen."

Patrick benadrukt dat je je niet geïntimideerd hoeft te voelen door de inhoud van het Honours Lab. "In het Honours Lab bespreken we veel filosofische en theoretische concepten. In het begin kan het intimiderend aanvoelen, alsof je nergens een mening over hebt. Gaandeweg kom je er echter achter dat je wel degelijk veel te zeggen hebt, en dat je erop kunt vertrouwen dat je iets zinnigs uit de teksten kunt halen."

Tot slot merkt Soyoon op dat "het Honours Lab niet alleen gaat over het lezen van tekst, maar over het samen verheffen ervan. Er valt veel te leren van dat proces, dus vertrouw erop."

Ook meedoen aan het Honours Lab?

Kijk dan op de website voor meer informatie. Op deze pagina vind je bovendien nog meer initiatieven én leesvoer voor studenten die tijdens hun opleiding wel een extra dosis onderzoek kunnen gebruiken

Onderzoek voor en door studenten