Yesim Saltik, 1/5, huisblogger ArtEZ Business Centre
Muziektherapie, Enschede
Introductie
Merhaba! Mijn naam is Yesim Saltik en Ik ben afgelopen zomer afgestudeerd aan de opleiding Muziektherapie te Enschede. Veel mensen hebben geen idee wat ‘muziektherapie’ precies inhoudt. Daar wil ik verandering in brengen! In mijn blog zal ik laten zien wat muziektherapie betekent voor mij en hoe ik te werk ga in de praktijk. Ook deel ik andere inspirerende muzikale projecten waar ik aan deelneem.
Muziektherapie? Is dat iets met muziek ofzo?
Dat is één van opmerkingen die ik te horen krijg als ik zeg dat ik werk als muziektherapeut. Negen van de tien keer hebben mensen geen idee wat ik doe in het dagelijks leven. Ik zal muziektherapie even in het kort uitleggen.
Volgens de NVVMT (Nederlandse Vereniging voor Muziektherapie) is de definitie van muziektherapie als volgt:
Muziektherapie is een methodische vorm van hulpverlening waarbij muzikale middelen binnen een therapeutische relatie gehanteerd worden om verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie te bewerkstelligen op emotioneel, gedragsmatig, cognitief, sociaal of lichamelijk gebied. (NVVMT, 2018)
Een gemiddeld persoon heeft nog steeds geen idee hoe muziektherapie wordt toegepast in de praktijk. Ten eerste, ja ik maak gebruik van muziek binnen de therapie. Maar hoe verloopt zo’n therapeutisch proces?
De cliënt komt bij ons terecht aan de hand van een verwijzing. In de verwijzing staat aangegeven waarvoor de cliënt bij mij is terecht gekomen. Binnen de opleiding hebben wij ons niet alleen in het muzikale deel verdiept, maar ook in verschillende ziektebeelden. De muzikale kennis hebben we nodig om muziek op de juiste manier in te zetten zodat we binnen de therapie de gestelde doelstelling kunnen behalen. Deze doelen kunnen gericht zijn op emotionele, gedragsmatige, cognitieve, sociale of lichamelijke problemen. Ook de therapeutische relatie tussen de cliënt en de muziektherapeut speelt een grote rol binnen de therapieën. Dus de inzet van muziek vanuit een therapeutische perspectief, de gestelde doelstelling en therapeutische relatie zijn de belangrijkste kenmerken binnen de muziektherapie. Het is niet alleen leuk even samen muziek maken. De therapeut ondersteund de cliënt om een bepaald doel te behalen of te stabiliseren. Het is misschien nog steeds een beetje vaag, maar ik zal jullie de komende tijd nog wat praktijkvoorbeelden geven, zodat het nog duidelijker wordt. Voor nu is dit voldoende uitleg.
De route
Maar wie ben ik zelf eigenlijk? Ik zal mezelf even voorstellen. Merhaba internet! (hallo in het Turks). Nou ik ben Yesim Saltik. Ik heb een Turks-Nederlandse achtergrond en noem mezelf ook wel ‘de multiculturele muziektherapeut’.
Sinds juli mag ik mezelf officieel muziektherapeut noemen. Ik ben afgestudeerd aan de bachelor Muziektherapie (ArtEZ Conservatorium, Enschede) en kan nu zeggen dat ik mijn droom heb gerealiseerd. Al vanaf het begin wist ik dat muziektherapie de juiste opleiding voor mij was.
Hiervoor had ik een andere studie afgerond, maar dat was niet wat ik precies wilde. Moet wel zeggen dat ik een fijne tijd heb gehad op die opleiding. Maar mijn echte passie lag bij muziek en niet bij vormgeven of audiovisuele producties. Kennis over verschillende vakgebieden is altijd wel handig!
Tijdens die periode heb ik mij verdiept in muziektherapie door te af te spreken met een muziektherapeut, artikelen te lezen op internet, deel te nemen aan meeloopdagen en de open dag.
Alle ervaringen zorgden ervoor dat ik nog gemotiveerder en enthousiaster raakte om muziektherapie te studeren. Ik kon niet wachten om te beginnen. Het klinkt een beetje cliché, maar ik wil graag mensen helpen. Dat geeft mij meer voldoening dan urenlang achter de computer zitten en video’s monteren of animaties editen. Zo begon mijn avontuur een beetje en opeens vloog vier jaar voorbij.
Het was tijd om ArtEZ te verlaten. Samen met mijn klasgenoten sloten we onze opleiding af met een prachtig ArtEZ finals concert in de kleine Willem.
Muziektherapie bij Turkse migranten
Natuurlijk moesten we allemaal ook een afstudeerproduct ontwikkelen of schrijven om de opleiding af te ronden. Ik vond het lastig om te bepalen wat ik precies wilde, omdat ik graag iets wilde ontwikkelen waar andere mensen ook gebruik van konden maken.
Tijdens mijn stages merkte ik al snel dat ik het ontzettend leuk vond om te werken met mensen met dementie. De momenten die ik meemaakte met cliënten waren zo bijzonder! Prachtig om te zien wat muziektherapie deze mensen kan bieden. Ik wilde heel graag iets ontwikkelen voor deze doelgroep. Maar wat? Na een beetje research kwam ik erachter dat er eigenlijk nog niet zoveel bekend is over muziektherapie bij Turkse migranten met dementie.
Vanaf dat moment werden mijn hersenen geprikkeld en begon mijn denkproces op gang te komen.
Ik ben Turks-Nederlands, mijn ouders en grootouders zijn migranten, ik ben opgegroeid met Turkse muziek en toevallig studeerde ik muziektherapie.
Ding, ding ding, bingo! Tijd voor verandering!
Ik besloot om een liedbundel te ontwikkelen voor Turkse migranten met dementie die ook ingezet kan worden door de Nederlandse muziektherapeuten. Tot op heden heb ik helaas nog nooit kennis gemaakt met een Turks-Nederlandse muziektherapeut (dus als je bestaat, meld je a.u.b.).
Het hele proces moest ik zelf uitzoeken. Gelukkig liep ik stage binnen een instelling die een afdeling had met Turkse migranten met dementie. Daardoor kon ik direct theorie en praktijk koppelen!
Het lijkt allemaal misschien makkelijk, maar het heeft mij heel wat grijze haren gekost om zoiets te ontwikkelen. Muziektherapie is niet alleen muziek toepassen in de praktijk, maar ook theoretisch kunnen onderbouwen. Bijvoorbeeld door middel van wetenschappelijke onderzoeken of andere literatuur. Het staat nergens vast dat het verplicht is, (ons vak is helaas nog niet beschermd, zelfs de groenteman mag zichzelf muziektherapeut noemen..) maar ik vind het wel heel erg belangrijk.
Na maanden verdiepen in muziektherapie binnen de Turkse geschiedenis, beschikbare onderzoeken over toepassingen van muziektherapie bij dementie, literatuur uitwisselingen met de Turkse muziektherapeuten en mijn praktijkervaringen kwam mijn product tot stand.
In Turkije bestond muziektherapie al 6000 jaar geleden! Helaas vervaagde het. Na een lange tijd werd het weer ingezet tijdens de Ottomaanse periode in de psychiatrie. Toevallig werd het ook ingezet in een instelling in Kayseri. Dat is de stad waar mijn ouders vandaan komen. Waarom had ik dit nooit geweten?! Maar goed, zo leer je nog eens nieuwe dingen.
Via social media kreeg ik allerlei leuke reacties op mijn bundel. Ook van niet-muziektherapeuten! Dat had ik eerlijk gezegd niet verwacht, maar ik vond het wel bijzonder dat andere mensen ook geïnteresseerd waren. Al deze reacties hebben ervoor gezorgd dat ik mijn product verder wilde ontwikkelen. Na het afstuderen ben ik mij gaan verdiepen in hoe je een boek kunt uitgeven. Helaas liep het allemaal niet zo makkelijk. Gelukkig hielp Britt mij een handje!
Britt had toevallig zelf een boek uitgebracht (hij heet Transients voor de geïnteresseerden), omdat ze het leuk vond om een verhaal te schrijven. Echt super inspirerend dat ze zoiets voor elkaar heeft gekregen. Dit bewijst nogmaals dat wanneer je hard genoeg werkt je dromen tot realiteit komen.
We hadden afgesproken om even gezellig bij te praten en te eten, maar ook om even wat zakelijke dingen te bespreken. Na een beetje brainstormen en tips van Britt had ik eindelijk een geschikte uitgeverij gevonden voor mijn bundel. Eindelijk kwam ik weer een stapje verder.
Les voor de volgende keer: kijk ook eens in je eigen netwerk of mensen je kunnen helpen!
Mijn bundel is niet de enige die mij bezig heeft gehouden na het afstuderen. Tien dagen na het afstuderen begon ik te werken als muziektherapeut op mijn oude stageplek. Ik had daar een ontzettend fijne stage periode gehad, dus was zeer enthousiast om weer aan de slag te gaan. Ik mocht eindelijk de klaslokalen inruilen voor een echte muziektherapie ruimte.
Deze ruimte bevindt zich in een verpleeghuis in Zwolle. Hier ontvang ik cliënten met verschillende problematiek. De grootste doelgroep waarmee ik werk zijn mensen met dementie. Ook heb ik te maken met revalidanten, mensen met een niet-aangeboren hersenletsel of psychische problemen. Het is dus eigenlijk heel breed, waardoor ik mij nooit verveel.
Naast mijn baan als muziektherapeut, werk ik sinds kort ook een middagje bij het AZC. Tijdens mijn afstudeerjaar ben in Griekenland geweest als muziekvrijwilligers namens de organisatie ‘Connect By Music’. Deze organisatie heeft klaslokalen (portable cabins) ingericht op vluchtelingenkampen in Lesbos. Samen met de Griekse docenten die daar werkzaam zijn, hebben we met een groepje muziektherapeuten en studenten muzieklessen verzorgd. Dit heeft zoveel indruk op mij gemaakt, dat ik graag verder wilde werken met deze doelgroep. De kinderen op Lesbos hadden ontzettend veel plezier in het maken van muziek. Het was hun moment om even weg te vluchten uit de ernstige omstandigheden.
Toevallig kwam ik een oproep van de Vrolijkheid tegen. De Vrolijkheid is een organisatie die creatieve activiteiten verzorgd voor kinderen en jongeren die verblijven in het AZC. Na een beetje schuiven met mijn rooster had ik eindelijk een middag voor hun kunnen inplannen. Wat mij verder zo aansprak aan deze doelgroep was de cultuur. Zelf ben ik opgegroeid binnen de Nederlandse en Turkse cultuur. Ik voelde mij ook direct thuis tussen de verschillende culturen. De verfijningen in de muziek waren direct herkenbaar voor mij, omdat ik zelf ook opgevoed ben met niet-Westerse muziek. De afgelopen vier jaar heb ik altijd geroepen dat werken met kinderen niks voor mij is. Toch merk ik dat ik het best wel leuk vind. Vooral als we aan de slag gaan met boomwhackers! Aan de begin van mijn opleiding heb ik eigenlijk nooit zo nagedacht over mijn cultuur en waar ik vandaan kom. We hebben wel altijd gewerkt aan ontwikkelen van ons eigen identiteit. Mijn eigen identiteit komt eigenlijk ook terug in mijn afstudeerproduct.
Ik kwam erachter dat ik mijn eigen cultuur en van mijn cliënten wel belangrijk vind, omdat het ook onze muzikale voorkeuren beïnvloed.
Daarom heb ik ervoor gekozen om mijzelf de multiculturele muziektherapeut noemen en makkelijker te maken voor de mensen die mijn naam niet kunnen uitspreken of onthouden… #struggles
Meer over de werkzaamheden van de multiculturele muziektherapeut, mijn bundel en andere inspirerende projecten zullen voorbij komen in de komende blogs, want we hebben een jaar lang de tijd om elkaar beter te leren kennen.
Dus ja, dit was het voor deze keer. Mijn allereerste blog over ‘het leven na ArtEZ’. Wil je meer weten over wie ik ben en wat voor werk ik doe? Volg dan mijn blog en houdt mijn facebookpagina https://www.facebook.com/demulticulturelemuziektherapeut/ in de gaten!
Tot de volgende keer, Yesim
Ik ben afgelopen zomer afgestudeerd aan de opleiding Muziektherapie te Enschede. Ik heb een Turks-Nederlandse achtergrond en noem mezelf ook wel ‘de multiculturele muziektherapeut’. Veel mensen hebben geen idee wat ‘muziektherapie’ precies inhoudt. Daar wil ik verandering in brengen! In mijn blog zal ik laten zien wat muziektherapie betekend voor mij en hoe ik te werk ga in de praktijk. Ook deel ik andere inspirerende muzikale projecten waar ik aan deelneem.
