Tessa van der Zande, ondernemer van de maand / juni 2020, ArtEZ Business Centre
Docent dans, Arnhem
Elke maand selecteert het ArtEZ Business Centre in samenwerking met de opleidingen een student of alumnus als Ondernemer van de Maand. Uit hun verhalen leer je vanuit actuele onderwerpen uit het werkveld wat je te wachten staat. Zit er een geheim achter cultureel succes? Moet je excelleren in je vak of draait het om jezelf verkopen? Is het een kwestie van geluk, wijsheid, hard werken of een goede strategie?
Tessa van der Zande is geboren en getogen op Curaçao. Ze heeft de opleiding Docent Dans gedaan op ArtEZ en is na wat omzwervingen rond de wereld weer terug op haar eiland. Na 3 jaar lesgeven heeft ze haar ‘oude school’ overgenomen en die leidt ze nu alweer twee jaar met heel veel plezier en passie. Tijdens de lock-down in Curaçao moest Tessa op zoek naar nieuwe methodes van lesgeven. In dit interview beschrijft ze hoe ze toch les kan blijven geven.
Wat drijft jou in je vak?
Het plezier van mijn leerlingen. Als ze naar de klas rennen, of vertellen dat ze thuis geoefend hebben. Als ze een knuffel komen geven of vragen welk liedje het was van de warming up, of dat ouders zeggen dat ze nu wel echt ziek worden van het dansje omdat de kids het thuis 1000x laten zien. Ik heb zelf een enorme passie voor dans, die wil ik graag overbrengen op de leerlingen, zodat ze net zo enthousiast worden. Dan werken ze vanzelf hard en kun je alles aan ze leren.
Wie of wat is je grote inspiratiebron?
Toch wel mijn voorganger, Rita Koeks. Zij is bijzonder selfless; alles voor de school en de leerlingen. Dat vind ik heel mooi. Ze is ook erg creatief, vernieuwend ookal zit ze al 40 jaar in het vak en blijft ze extra activiteiten verzinnen en toevoegen aan de school.
Wat is jouw visie op ondernemerschap binnen de kunsten?
Ik vind het lastig om een balans te vinden tussen commercieel ondernemen en de passie in de kunst. Ik word betaald als dansdocent, maar alle optredens, activiteiten en het extra werk doe je erbij, voor niks. Het is zo leuk dat ik vaak de tijd vergeet. Het vergt zoveel tijd om iets goed te doen, af te maken of voor te bereiden en dan geef je je vrije tijd zonder “verdiensten”. Andere mensen snappen dat niet, ook dat je ’s avonds altijd nog aan het werk bent. Daarnaast woon ik op een arm eiland, maar ik wil dat alle kinderen die willen dansen de kans kunnen krijgen, ongeacht of hun ouders het kunnen betalen of niet. Dus die laat ik toe, ookal is het financieel natuurlijk beter om volle betalers te hebben.
Wanneer heb je de dansschool op Curaçao overgenomen en hoe heb je dit aangepakt?
Twee jaar geleden jaar heb ik de dansschool Turning Point overgenomen. Ik ben zelf geboren en opgegroeid op Curaçao en heb ook op Turning Point les gehad. Na ArtEZ heb ik 4 jaar gereisd en onder andere in Australië gewoond en lesgegeven. Na terugkomst op Curaçao heb ik na 3 jaar lesgeven de school overgenomen. Een mega stap voor iemand met relatief weinig ervaring! Met 400+ leerlingen en volledige handmatige administratie, geen resources voor kostuums (lees: alles zelf maken) en alle bijkomende activiteiten is het ontzettend veel werk! Naast de reguliere danslessen, bestellingen, onderhoud, de leerlingen- en financiele administratie hebben we ook een volle planning. Elk jaar hebben we 2 of 3 extra optredens of shows, een filmavond voor de kleintjes, een dansmarathon, een kinderdans “examen” en gastlessen door het jaar heen van buitenlandse docenten die het eiland bezoeken. Eens in de twee jaar organiseren we een choreografiewedstrijd voor kinderen van 9 en ouder. De eindronde hiervan is in het theater met publiek en een echte jury! Ook gaan we om het jaar op studiereis naar Amerika met onze oudste groep en hebben we natuurlijk een grote show met de hele school. Het is dus een aardig volle agenda, maar dat houdt het spannend. Je blijft zo actief en creatief!
Zijn er veel overeenkomsten met Nederlandse dansscholen?
Ik denk dat er veel overeenkomsten zijn met Nederland. Je hebt je vaste klassen en een opbouw in de leeftijden, bij ons mogen ze kiezen voor een stijl (klassiek, jazz, hiphop etc) als ze naar groep 6 gaan. Het is wel een uitdaging betreft het aantal lessen dat kinderen mogen volgen, school gaat hier áltijd voor. Ook worden de kids en tieners allemaal gehaald en gebracht door de ouders, we fietsen hier niet, dus alle lessen moeten ook in het schema van het gezin passen. Een groot verschil is dat we ze allemaal verliezen als ze rond de 18 zijn; ze gaan dan bijna allemaal in Nederland of Amerika studeren. Anders is ook bv de kostuums maken en een show runnen. We hebben geen echt theater dus je optredens vinden in hallen en andere zalen plaats, die niet helemaal equipped zijn voor dansoptredens. Om diezelfde reden zien onze leerlingen dus ook nooit live dansvoorstellingen. Gezelschappen doen ons eiland niet aan en de leerlingen hebben weinig/niks gezien. Op internet staan nou niet de ideale voorbeelden van videoclips en dans. We hebben geen grote winkels dus alles moet geimporteerd worden. Simpele dingen voor de les als balletpakjes, schoenen en maillots moeten ingevoerd worden, maar ook de kostuums moet je helemaal zelf maken! Verder zijn de lessen vaak tweetalig, Nederlands-Papiaments en Nederlands-Engels. Maar ik geloof dat de Nederlandse klassensamenstelling tegenwoordig ook uit veel talen en culturen bestaat!
Waar ben je tegenaan gelopen en hoe heb je dat opgelost?
Nieuwe docenten zoeken is ontzettend lastig. Op Curaçao zijn ze er niet (we hebben 3 dansscholen en alle gediplomeerde dansdocenten werken al ergens). Om iemand uit Nederland aan te trekken die hier voor een jaar komt wonen is moeilijk! Ik snap niet zo goed waarom want het is een geweldige ervaring!!
Wat waren de corona maatregelen in Curaçao?
We hadden wel een hele strenge lockdown. Een avondklok van 21.00-06.00 waarin niemand zich op straat mocht bevinden, en alles was gesloten op supermarkets en apotheken na. Hier mocht slechts 1 persoon per huishouden naartoe (je mocht niet eens met 2 mensen samen in de auto zitten), en dan op je “nummerplaat van de dag”; de 2 dagen in de week dat jouw auto op straat mocht zijn. We zaten dus echt thuis, niet hardlopen, niet zwemmen, niet in de buurt je hond uitlaten. Niks! Gelukkig hebben ze de maatregelen na 8 of 9 weken versoepeld, beetje bij beetje pakken we de draad weer op. Curaçao heeft het zwaar, drijvend op toerisme wat nu uitblijft. Maar je ziet ook dat veel mensen zich realiseren dat we hier samen instaan, en met z’n allen moeten samenwerken om eruit te komen. Het heeft ook voor veel solidariteit gezorgd en dat vind ik weer erg mooi.
Op welke manier kon je toch lessen blijven geven tijdens de lockdown?
We hebben de lockdown redelijk doorstaan, onze leerlingen hebben lang niet allemaal internet en/of computers in huis dus we hebben er ook veel gemist in de 2 maanden van lockdown. We werkten via ZOOM. Dat was even wennen, ook met het onstabiele internet hier, veel vertraging, haperend geluid en uitvallen van schermen. Maar het was zeker ook heel fijn om de leerlingen te zien, even te kletsen voor en na de lessen en een inkijkje in hun huis te hebben. Ze vonden het super om elkaar weer te kunnen zien en dat ze een moment van afleiding hadden in de vorm van dans. Op dit moment zitten we gelukkig weer in de studio. We hebben kruisjes op de vloer geplakt en plakband op de barres zodat de kinderen voldoende afstand van elkaar houden. Na elke les de zalen luchten en de barres en oppervlaktes afnemen met 70% alcohol, handen wassen en afstand houden. Op Curacao is er geen verspreid COVID-19 dus de lockdown is opgeheven en met de nodige maatregelen mochten we de studio weer openen. We hebben de show van juni uiteraard moeten uitstellen, wat vooral erg jammer is voor onze verhuizende leerlingen, waaronder bijna 2 volledige klassen van geslaagde middelbare scholieren die al vanaf hun jonge jaren bij ons dansten!
Wat is jouw toekomstvisie? Waar wil je staan over vijf jaar?
Ik wil heel graag een eigen gebouw! Onze 2 studio’s zijn ondertussen te klein, we hebben een lange wachtlijst van leerlingen en kunnen ze niet allemaal aannemen. Ook hoop ik dat er meer samenwerkingen komen met bv stagiaires uit Nederland/Amerika, dat is een mooie ervaring voor leerlingen en de stagiaires. Hopelijk krijgt het eiland ook ooit een echt theater, het zou heel tof zijn als er gezelschappen hier zouden komen optreden!
Wat is volgens jou een echte ‘Must Have, See or Do’ voor elke kunstenaar / artiest?
Must have: passie, creativiteit en heel veel energie!
Must see: shows van anderen! Verbreed je beeld en raak geïnspireerd door anderen. Het kan een mega goede show zijn en inspireren. En misschien vind je het helemaal niks, dat is ook ok. Het is wat anderen ervaren, hoe zij het vormgeven en wat het vak voor hun betekent. Must do: voor jouw kunstvak naar een ander land/(grote) stad waar ze jouw vak veel beoefenen. Voor dans bijvoorbeeld: New York. Daar is zoveel te zien, te doen en te ervaren!
