Lector Mode Daniëlle Bruggeman: ‘Mode-industrie opereert als kapitalistisch systeem’
- Fashion
“In het Westen zien we het industriële modesysteem vaak als een wereld van mooie beelden, creativiteit, glamour, catwalks en spektakel. Maar wat we niet zien, is het bloed, zweet en de tranen die schuilgaan achter deze industrie van massaconsumptie en massaproductie,” zegt Daniëlle Bruggeman, lector Mode en docent aan de master Critical Fashion Practices bij ArtEZ en sinds kort ook bijzonder hoogleraar Mode en Duurzaamheid aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Haar inaugurele rede Stitches of Care: Practising Solidarity through Fashion markeert niet alleen haar benoeming tot bijzonder hoogleraar, maar het is ook een mijlpaal in haar zoektocht naar manieren om mode duurzamer en meer solidair te maken.
Het huidige modesysteem is allesbehalve solidair, vindt Daniëlle Bruggeman. “De mode-industrie opereert als kapitalistisch systeem en maakt daarbij gebruik van vele niet-solidaire strategieën,” legt ze uit. “Denk aan de uitbuiting van arbeiders in lageloonlanden, de schade aan het milieu en het gebruik van natuurlijke grondstoffen voor de kleding die we dragen. Massaproductie en massaconsumptie zijn de norm, en het draait voornamelijk om winst en groei.” Wat we nodig hebben, vindt ze, is een verschuiving naar meer respect voor mensen, dieren en de natuur. “Maar dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan.”
Meer duurzame en ethische modepraktijken
Daniëlle begon haar carrière als cultuurwetenschapper aan de Radboud Universiteit. Na haar promotieonderzoek over mode en identiteit in 2014, werkte ze onder andere als docent aan de kunstacademie in Den Haag en kreeg ze in 2017 de kans om lector Mode aan ArtEZ te worden. Hier leidt ze het onderzoeksprogramma van het Modelectoraat en werkt ze nauw samen met de master Critical Fashion Practices. “We houden ons bezig met diverse onderzoeksprojecten die allemaal gericht zijn op de huidige uitdagingen binnen de mode-industrie, met een sterke focus op duurzaamheid en de vraagstukken die daarmee gepaard gaan,” vertelt Daniëlle. “Daarnaast richten we ons ook op het ontwikkelen van alternatieve benaderingen, oftewel: meer duurzame en ethische modepraktijken.” Het doel? Laten zien dat het ook anders kan. “We proberen de manier waarop de mode-industrie functioneert niet alleen te bevragen, maar we willen er ook alternatieven voor aandragen. Daarvoor doen we artistiek en design-gedreven onderzoek en ontwikkelen we een kritisch modediscours.”
Kunst en wetenschap met elkaar verbinden
Waarom ze zo enthousiast is over haar nieuwe rol als bijzonder hoogleraar, is omdat ze op deze manier de kans krijgt om kunst en wetenschap op het gebied van duurzame mode met elkaar te verbinden. "Dat doen we deels al in projecten,” zegt Daniëlle, “maar het zou geweldig zijn als we een interdisciplinaire benadering kunnen ontwikkelen waarbij wetenschappers vanuit verschillende vakgebieden hun expertise inbrengen. Dit zou niet alleen mijn werk versterken, maar ook bijdragen aan de systeemveranderingen die nodig zijn.”
We hoeven niet altijd iets nieuws te maken. Er bestaat al zoveel. Focus je daarom ook op hergebruik van materialen en het ontwikkelen van alternatieve modepraktijken”
Haar inaugurele rede gaat dieper in op het thema solidariteit in de mode-industrie. Waar de titel van haar rede vandaan komt? Practising Solidarity is geïnspireerd op het gelijknamige onderzoeksproject dat ze samen met haar team aan ArtEZ uitvoerde, legt Daniëlle uit. "In dit project vroegen we kunstenaars en ontwerpers: ‘Wat zijn volgens jou solidaire vormen van mode maken en kleding dragen?’ Dit sluit uit aan bij mijn recente boekpublicatie.” Het gaat om het boek Practising Solidarity, een uitgave die zij samen maakte met andere modemakers, kunstenaars en wetenschappers. Het boek onderzoekt hoe mode kan bijdragen aan duurzaamheid en solidariteit en biedt alternatieve benaderingen die voorbijgaan aan de huidige industriële mindset van de mode-industrie. Verder benadrukt ze in haar rede het belang van het overstijgen van het westerse perspectief en onderstreept ze hoe belangrijk het is om de balans met de natuur te herstellen. “We moeten niet alleen iets wegnemen van de natuur, maar ook iets ontwikkelen wat bijdraagt aan ecosystemen. De manier waarop we nu van de natuur profiteren is simpelweg onhoudbaar."
Lees meer over het lectoraat Mode
