“Ik wilde terug naar de kunstenaar die in mij zit”
- Beeldende Kunst
- Vormgeving
“Het liefst wil ik dat mijn werk mensen raakt, dat het ze wat doet. Stof, gips, schuim; die materialen, dat tactiele, waarbij ik mijn handen gebruik, dat typeert mij. Er zit iets onafs in. Dat hele fijne en nette, dat maak ik niet”, vertelt Pieta van Twist (48), ze zit in haar laatste jaar van de opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving Op Maat bij de Academie voor Art & Design van ArtEZ in Zwolle. In haar eindwerk staat ‘de ruimte’ centraal. Pieta vertelt over haar werk en ervaringen in de afgelopen jaren.
“Als ik terugkijk op mijn werk in de afgelopen vier jaar, is die ruimte altijd een belangrijk aspect geweest. Toen ik binnenkwam, werkte ik alleen maar op plat vlak. Al snel leerde ik 3D-werk kennen en ben ik ruimtelijk aan de slag gegaan. Dat is het mooie van de opleiding; je krijgt nieuwe opties aangereikt. Ik had er nooit over nagedacht dat ik de ruimte kon gebruiken, maar het past juist heel erg bij me”, gaat Pieta verder.
Vrouwen meer ruimte in de huidige maatschappij
Het eindwerk van Pieta ligt in het verlengde van die ruimte. Het gaat over de ruimte die vrouwen innemen in de huidige maatschappij. Ook al is de maatschappij niet meer zo man-vrouw ingedeeld, er zijn toch een heel aantal voorbeelden waarbij Pieta ziet dat vrouwen weinig ruimte innemen. “Mannen gaan bijvoorbeeld wijdbeens zitten, vrouwen netjes met de benen over elkaar. Of die mansplaining (op een neerbuigende manier iets uitleggen aan een vrouw, red). Die bepaalde vaste rolverdeling, daar mogen vrouwen tegen ingaan. Ik generaliseer nu ontzettend, maar even om een beeld neer te zetten. Ik vind dat vrouwen wel wat meer ruimte mogen innemen. Dat is het uitgangspunt voor mijn werk”, vertelt Pieta. 
Begaan met het werk
Pieta maakt het werk niet omdat zij activistisch is of omdat zij het zelf per se meemaakt, maar omdat zij ermee begaan is. “Ik lees veel in de media en neem dat weer mee. Ik heb als vorm ‘de borst’ gekozen. Dat lichaamsdeel heeft meerdere lagen; het verleidingsaspect, het feit dat je je kinderen eraan kunt zogen, maar ook dat borstkanker veel voorkomt en grote gevolgen kan hebben. Ik maak geabstraheerde borsten die dat tot uiting brengen. Ik heb nu een borst geschilderd, maak er een van gips, wellicht ook een van stof. Het is een soort familie”, zegt ze.
“Ik wil de dualiteit laten zien, heb niet per se een boodschap achter het werk. Ik wil ook niet dat het al vastligt wat ik ermee bedoel. Mensen mogen zelf beoordelen wat ze erin zien.” Tijdens het maken van het afstudeerwerk heeft Pieta regelmatig gesprekken met haar begeleider over de voortgang. “Daar gaat het veel meer om; het proces, er is geen afvinklijstje waaraan het werk moet voldoen.”
Terug naar de kunstenaar
Het artistieke deel van de opleiding spreekt Pieta het meest aan. Ze koos bewust voor een deeltijdvorm van de opleiding Docent Beeldende Kunst en Vorming, omdat ze drie dagen in de week voor de klas staat op een middelbare school. Daarnaast heeft ze een gezin met vijf kinderen. “Zo’n twintig jaar geleden heb ik een vooropleiding voor de kunstacademie in Kampen gedaan. Ik had al Nederlands gestudeerd. Toen kreeg ik kinderen en liep het leven anders. Tot mijn jongste zeven jaar werd en ik dacht: ‘Dit deel van mij is er ook nog, er is meer dan thuis en onderwijs’. Ik wilde terug naar die kunstenaar die in mij zit. Het autonome kunstenaarschap vind ik heel mooi”, vertelt Pieta. “Bij een open dag van de opleiding zag ik dat dat autonome stuk er heel sterk in zit. Ik wilde me echt richten op het kunstdeel en minder op het educatieve. Daarnaast is deze opleiding dichtbij huis en dat is voor mij belangrijk.”
Weer de schoolbanken in
Het was voor Pieta een mooi moment om terug de schoolbanken in te gaan. Pieta werkt al 24 jaar als docent Nederlands, heeft een gezin en is al wat verder in het leven. “Ik heb geestelijke bagage en kan reflecteren, dat is op deze opleiding heel belangrijk”, zegt ze. “De opleiding heeft me artistiek veel gebracht. Ik weet nog heel goed dat een docent in het tweede jaar tegen me zei: ‘Vertrouw er maar op dat je hoofd achter je handen aangaat’. Ik zat zoveel in m’n hoofd en vond het zo fijn dat hij dat zei. Ik heb erop leren vertrouwen dat als ik iets maak, er vanzelf bijkomt wat er bij past. Het maakplezier, het ‘aan’ gaan, dat heb ik hier ervaren. Ik word op scherp gezet, ontdek wat ík graag wil vertellen en leer me uiten via mijn werk.”
Het finalswerk van Pieta is van 29 juni t/m 9 juli 2023 te zien tijdens de grote finals-expositie van de Academie voor Art & Design in Zwolle. Tijdens het open atelierweekend op 24 en 25 september is het atelier van Pieta te bezoeken aan de Sassenstraat 26 in Zwolle.
