Ga naar de hoofdcontent Pijl naar rechts pictogram

Ruimte voor makers, ruimte voor onderzoek

Aan een kunstwerk gaat onderzoek vooraf: het materiaal, het verhaal, de context, de vorm. Maar soms is het onderzoekende proces ook al een vorm van kunst, of is het kunstwerk zelf een vorm van onderzoek. Een van de termen voor deze overlap van kunst en onderzoek heet ‘artistiek onderzoek’ en kent veel vormen. Om al die vormen, uitingen en opvattingen van artistiek onderzoek een plek te geven, heeft ArtEZ een digitaal platform speciaal opgezet voor en over artistiek onderzoek: APRIA. De grondleggers van dit prikkelende platform blikken terug én vooruit, naar de opkomst en de toekomst van artistiek onderzoek.  

Alessandra Varisco and Lu Lin van het onderzoeksproject 'What about pockets as safe space' (gepubliceerd op APRIA)
Alessandra Varisco and Lu Lin van het onderzoeksproject 'What about pockets as safe space' (gepubliceerd op APRIA)

APRIA (ArtEZ Platform for Research Interventions of the Arts) is een breed, peer-reviewed online platform voor artistiek onderzoek, opgezet in een samenwerking tussen ArtEZ Press en ArtEZ Studium Generale. De breedte van het multidisciplinaire platform is terug te zien in de verschillende vormen van de bijdragen zelf, maar ook in wie de bijdragen maken — studenten, lectoren en artistiek onderzoekers van binnen én buiten ArtEZ. Minke Vos, uitgever van ArtEZ Press en mede-oprichter van APRIA: Het onderzoek kan op allerlei manieren gepresenteerd worden: een tekst, een video, een podcast. Alle makers en vormen van onderzoek zijn welkom.” 

Traditioneel en experimenteel 

“We zijn de ontwikkeling van het platform in 2017 begonnen door aan studenten, docenten, hoofden en directeuren van ArtEZ de vraag te stellen: is er behoefte aan een mogelijkheid om artistiek onderzoek te delen? En zou een dergelijk platform voor artistiek onderzoek daarvoor een vorm kunnen zijn? Die behoefte bleek duidelijk aanwezig,” aldus Joke Alkema, hoofd van ArtEZ Studium Generale en de andere mede-oprichter van APRIA. "We wilden ook laten zien dat artistiek onderzoek een heleboel vormen aan kan nemen.” Er is niet één definitie van wat artistiek onderzoek is. “Elke maker werkt vanuit een onderzoeksproces, of dat nu traditioneel is of experimenteel. Daarom is APRIA opgericht, om die reikwijdte te laten zien. Om zichtbaar te maken dat iedereen onderzoek kan doen: van bachelor en master tot lector.” Minke voegt toe: ” En bovendien via alle disciplines die ArtEZ rijk is.” 

Het onderzoek kan op allerlei manieren gepresenteerd worden: een tekst, een video, een podcast. Alle makers en vormen van onderzoek zijn welkom. 

Minke Vos, mede-oprichter van APRIA

Maatschappelijke urgentie 

APRIA publiceert bijdragen over urgente vraagstukken van deze tijd. Minke: “Wat we met APRIA willen uitstralen is dat iedereen via artistiek onderzoek een waardevolle bijdrage kan leveren aan de toekomst.” Dit uitgangspunt sluit ook aan bij het instellingsplan van ArtEZ waarin één van de doelen is om studenten op te leiden die midden in de maatschappij staan. “Daarom vinden we het belangrijk dat je als student ook in aanraking komt met verschillende perspectieven op de vragen van deze tijd en hoe je daar mee om kunt gaan,” vertelt Joke. “Daar kiezen we bij APRIA wel een bepaalde kleur in, ik geloof ook niet in neutraal onderwijs,” legt ze uit. 

Sensing matters, 2021 Multimedia Installation, various sculptures. St. Joost School of Art and Design. Copyrights @St.Joost School of Art and Design. Published on APRIA, photo by Karla Paredes de Krentel

Open Call 

Studenten, docenten en onderzoekers van ArtEZ, maar ook kunstenaars en onderzoekers van buiten de muren van ArtEZ, krijgen via Open Calls de mogelijkheid om artistiek onderzoek te presenteren. De board bestaat uit vertegenwoordigers (docenten en studenten) uit het bachelor en masteronderwijs van ArtEZ, afkomstig van verschillende steden en disciplines. De board leest, bekijkt of beluistert de inzendingen en toetst ze vervolgens aan de hand van vooraf opgesteld criteria. Joke: “Dat gaat dan over toegankelijkheid, urgentie, over hoe het onderzoek is opgebouwd en onderbouwd, maar de board houdt ook altijd de visie van APRIA in het achterhoofd.

"Als het artikel volgens de board te eenzijdig is opgesteld en geen ruimte biedt aan verschillende perspectieven, wordt dat artikel eruit gefilterd,” legt Joke uit De board kiest unaniem voor of tegen publicatie. “Bij de uitgaves van APRIA Journal, het magazine van APRIA dat ook op het online platform wordt gepubliceerd,  gebeurt hetzelfde," vult Minke aan. "Kwaliteit beoordelen, rijmen met het APRIA statement en de APRIA uitgangspunten. Soms is dat best ingewikkeld. We krijgen straks een journal-issue over performance en geluid — hoe peer review je zoiets?” 

Wat we met APRIA willen uitstralen is dat iedereen via artistiek onderzoek een waardevolle bijdrage kan leveren aan de toekomst.

De toekomst 

Nog meer samenwerken, nog meer mogelijkheden voor studenten om van elkaar te leren — dat is de toekomst van APRIA. “We hebben net een event gehad in een samenwerkingsproject met het lectoraat Theorie in de Kunsten, de mediatheek van ArtEZ, Studium Generale, Press en APRIA, dat Doing (Artistic) Research heet,” vertelt Joke. “Daarin vertelde Martine van Lubeek, die net is afgestudeerd bij BEAR Fine Art, over hoe zij haar afstudeeronderzoek heeft aangepakt. Achteraf hoor je dan hoe fijn studenten het vinden om zoiets mee te krijgen.” De events maken onderzoek doen wat laagdrempeliger. “Er is zoveel talent, als je die drempel verlaagt dan gaat potentieel onderzoek ook niet verloren.” 

“Het is goed om te zien dat het belang van artistiek onderzoek in al zijn diversiteit ook vanuit het perspectief van de wetenschappelijke wereld als belangrijk wordt ervaren,” zegt Minke. Joke vult aan: Maar we blijven een kunstacademie. Het gaat om de makers. Als de maker tegen het traditionele, wetenschappelijke beeld van onderzoek in wil gaan, dan moet die mogelijkheid er zijn. Verschillende soorten van onderzoek samen laten zien, werkt juist heel inspirerend.” 

Ook bijdragen?

Dat kan. Momenteel staat er een Open Call open bij APRIA over uitputting. De ene na de andere crisis vliegen ons om de oren: we zijn op. Hoe kunnen we potentie vinden in tijden van uitputting en vermoeidheid? Je hebt nog tot 19 januari om je bijdrage in te zenden. 

Ga naar Open Call

 

Volg APRIA (en Studium Generale en ArtEZ Press)

Website van APRIA

APRIA op Instagram

APRIA op LinkedIn

Volg ArtEZ Studium Generale 

Website van ArtEZ Studium Generale

Studium Generale op Instagram

Volg ArtEZ Press

Website (en webshop!) van ArtEZ Press

ArtEZ Press op Instagram

ArtEZ Press op LinkedIn