Iedereen kan zingen (als je maar oefent)
Als je al jarenlang lesgeeft en tot over je oren in de muziek zit, wat doe je dan nog op de opleiding Docent Muziek op Maat? Dat kun je je afvragen. Maar je kunt de vraag ook omdraaien: waarom zou je dan níet deze opleiding volgen? “De extra verdieping in muziekdidactiek is ontzettend waardevol”, vindt Anand Blank, student Docent Muziek op Maat.
Via allerlei omwegen - van een studie Theologie en Arabisch en Conservatorium Zang en Orgel - kwam Anand Blank in het basisonderwijs terecht, waarin hij nu tien jaar werkzaam is. Het zal geen verrassing zijn dat het muziekvak een prominente plek in zijn lessen heeft. Het is misschien verrassender dat Anand nog steeds niet is uitgestudeerd. Om nog steviger in het muziekvak te staan en om zijn passie voor oude muziek hierin een plek te kunnen geven, volgt hij de opleiding Docent Muziek op Maat in Zwolle.
Loepzuivere samenzang
“Veel mensen scharen alles wat geen popmuziek is al onder oude muziek, maar ik ben geïnteresseerd in de renaissance en vroegbarok, rond 1600 en eerder,” vertelt Anand. “Die stijl kenmerkt zich door de eenstemmige melodieën. Dat ik hier veel naar luister, werkt door in mijn scherpheid qua klankkwaliteit. Met name in koorzang heb je daar wat aan, en dat doe je natuurlijk veel op school. Ik ga mijn leerlingen geen stukken van Josquin des Prez (componist uit de renaissance, red.) in de maag splitsen, maar ik kan de exactheid van de intervallen uit zijn stukken wel gebruiken. Hoe zing je die nou zuiver naast elkaar? Daarvoor heb ik tijdens een stage op de middelbare school de pianobegeleiding eens helemaal weggelaten. Zonder die ‘zwevende stem’ van de piano, is je muziekles puur vocaal. Dan kom je veel sneller tot een loepzuivere samenzang. Ik luister dan vooral met dat oude-muziek-oor.” Lachend: “Dat moet je nooit hardop tegen je leerlingen zeggen natuurlijk, want dan ben je ze kwijt.”
Met zang bereik je zowel diepgang en precisie in muziekles.
Zingen gaat om uitnodiging
Anands hoofdinstrument op de opleiding is zang, en daar heeft hij zijn redenen voor: “Je stem heb je altijd bij je, dat is handig. Zingen kan altijd even makkelijk tussendoor. Ten tweede kan iedereen het, als je maar oefent. Zingen klinkt al snel mooi, vooral als je samen zingt. Ten derde is je stem heel persoonlijk, en muziek is toch emotie.” Juist dat persoonlijke kan leerlingen ook afschrikken. Je mond opentrekken is kwetsbaarder dan op een drumstel slaan. Hoe krijg je pubers nou zo ver dat ze durven zingen? Anand geeft een anekdote uit 5 VWO: “Deze klas was best timide, op twee meiden na, die wel durfden. Dat was in het begin een beetje overheersend, maar ze trokken de rest wel mee. Ik begin zo’n les met oefeningen waarbij je je stemgeluid laat horen. Je hoeft dus niet een bepaalde noot te bereiken. Je doet gewoon gekke dingen met je stem, waardoor je ontspannen raakt. Daarna beginnen we op een heel basaal niveau met zingen. Uiteindelijk krijg je ook zo’n timide groep wel mee. Die paar leerlingen die het spannend vinden, die zingen gewoon wat zachter. Daar zou ik nooit iets van zeggen. Ik vind zingen te intiem om heel streng over te zijn. Het is ook niet zo dat iedereen keihard moet meebrullen, integendeel. Zingen gaat om uitnodiging, je comfortabel voelen. Daar komt wel wat expertise van de docent bij kijken. Je kiest muziekpartijen aan de boven- en onderkant, dus voor elk wat wils.”
Van tevoren heb ik met de opleiding goed kunnen overleggen waar de hiaten in mijn vooropleiding lagen.
Uiting geven aan emoties
Die expertise deed Anand al op in zijn jarenlange ervaring in het basisonderwijs. Op de vrije school geeft Anand klas 1 tot en met 5 les. Dat is vergelijkbaar met groep 3 tot en met 7 in het reguliere onderwijs: “Op de vrije school wordt veel aan cultuur gedaan. We hebben natuurlijk gewoon een rekenboekje, maar het kunstonderwijs is ook geïntegreerd in de vakken. Lesgeven doe je vaak aan de hand van toneelstukjes of liedjes. Daarnaast is er veel ruimte voor kunst an sich. Dat vind ik sympathiek. Je hoeft niet alleen muziek te geven omdat het goed is voor de cognitieve vaardigheden. Daarmee doe je de mens tekort. Mensen zijn niet alleen maar cognitief, ze zijn ook emotioneel. Ik vind het belangrijk dat leerlingen manieren leren om uiting aan die emoties te geven. Dat kan heel goed met muziek.”
De essentie te pakken
De verdieping, waarnaar Anand op zoek was in zijn muzieklessen, doet hij op dit moment op tijdens zijn opleiding Docent Muziek op Maat. Anand legt uit: “Van tevoren heb ik met de opleiding goed kunnen overleggen waar de hiaten in mijn vooropleiding lagen. Zo’n vak als bandcoaching bijvoorbeeld, dat is voor mij helemaal nieuw en dus heel nuttig. Of neem de stages in het voortgezet onderwijs. Voorheen dacht ik: pubers, dat weet ik niet hoor, vreemde nozems. Maar wat blijkt: ik vind het echt geweldig. Dat is zo’n waardevolle ontdekking.” Sterker nog, een van Anands mooiste onderwijsherinneringen stamt uit zijn stage bij VWO 5/6: “We voerden een nummer uit de musical This is me uit. Die gaat over vrij worden en jezelf durven zijn. Dat thema speelde in de klas; iemand had onlangs zijn coming out gehad. We zongen meerstemmig, met een achtergrondkoor. Op een gegeven moment werd de zang helemaal zuiver. Dat voelden de leerlingen ook, en ze gingen er helemaal op los. Het mooie aan zo’n moment is een combinatie van factoren. Je ziet het plezier, je hoort dat het technisch klopt, en het komt emotioneel aan. Als dat elkaar allemaal raakt, dan heb je wat mij betreft de essentie van muziek te pakken.”
