Artisteducators verbinden kunst en samenleving
- Theater
- Docentopleidingen
Bart Bleijerveld is docent bij de opleiding Artisteducator in Theater in Arnhem, waar hij een bijzondere onderzoeksmodule ontwikkelde: Common Stage. In deze module werken studenten samen met mensen van buiten de kunstacademie. “Dat kan iedereen zijn”, vertelt Bart. “Asielzoekers, bewoners van opvanglocaties, mensen met (on)zichtbare beperkingen, willekeurige mensen uit de stad, kinderen, jongeren en ouderen.” Dat levert een mooi proces op, waar Bart alles over deelt in deze story.
Sterke missie
“Het begon allemaal vier jaar geleden”, vertelt Bart met glunderende ogen. “Naast mijn docentschap bij ArtEZ werk ik bij Het Wilde Westen in Utrecht, samen met mijn collega’s Susi Rosenfeld (danser) en Susan Bink (beeldend kunstenaar). We wilden iets creëren dat traditionele theatermaakmethoden overstijgt, iets dat de diversiteit van de menselijke ervaring viert. Ons doel is om iedereen toegang te geven tot de vrijheid van het artistieke proces en tot filosofische denkwijzen. Niet alleen de mensen die het geluk hebben om toegelaten te worden, of zelf al weten dat er een kunstacademie bestaat en dat dat een mogelijkheid is om naartoe te gaan.”
Kunst heeft de kracht om kloven te overbruggen en om empathie en begrip te bevorderen.”
De kracht van collectieve improvisaties
Common Stage is praktijkgericht. Bart, studenten, docenten en de mensen van buiten de kunstacademie werken en oefenen op de vloer met collectieve improvisaties. “Door samen te improviseren maken we ruimte voor een gelijkwaardigheid en geven we handen, voeten en geluid aan termen als diversiteit, inclusie en non-hiërarchisch en interdisciplinair werken. Soms levert dat vijf minuten herrie op. Daarna twee minuten absolute schoonheid. Er ontstaan volledig onverwachte ontmoetingen.” Ook het leerproces wordt omgedraaid. Bart: “We vroegen bijvoorbeeld een keer aan deelnemers: ‘willen jullie óns iets leren’? Zo leerde Oumar uit Oeganda ons een lied. Na drie weken kwam Oumar niet meer, maar zijn lied kwam nog twaalf bijeenkomsten terug.”
Het gaat niet om lesgeven; het gaat om van elkaar leren. We willen een ruimte creëren waar iedereen zich empowered voelt om zichzelf uit te drukken, ongeacht hun achtergrond of ervaring.”
Rol van de artisteducator
Tijdens de collectieve improvisaties onderzochten de studenten wat de didactiek van de artisteducator inhoudt. “Voorheen was er een ‘docent theater’, maar dat klonk als iemand die iemand anders iets gaat leren. De term ‘artisteducator’ dekt de lading veel beter, want in de beroepspraktijk – in andere contexten dan theater – gaat het om het delen van jouw artistieke proces op een manier waarmee jij jouw eigen creatieve proces én dat van een ander aanzet. Voor een docent kan dat heel moeilijk zijn. Docenten zijn namelijk meteen met hun aandacht bij die ander, maar er gebeurt juist iets aan beide kanten.”
Het proces is het product. Het gaat over het omarmen van kwetsbaarheid en het vinden van kracht in onze gedeelde menselijkheid."
Ook Bart leert nog bij, ondanks zijn 25 jaar ervaring als docent en artisteducator. “Tijdens de improvisaties is het de kunst om er zelf bij te zijn zonder mijn oordelen in de weg te laten zitten. Stel, ik vind dat iets te plat is, wat kan ik dan doen om het een andere kant op te laten glijden? Mijn collega Elsa May Averill werkt ook mee aan Common Stage. Zij kijkt meer als theatermaker met een regieoog naar wat er ontstaat op de vloer: wat ontdek je over jouw eigen voorkeuren als makende artisteducator? Ik ben blij dat wij als kunstacademie blijven leren. Zo gauw je denkt dat je het weet, slaat het dood. En dan heb je ook geen aansluiting meer met studenten.”
Tips voor studenten
Voor (toekomstige) studenten van Artisteducator in Theater heeft Bart de volgende woorden. “Er is maar één iemand zoals jij op deze wereld. Daar moet je het mee doen. Je kunstenaarschap en artisteducatorschap zijn van jou. En: het is misschien cliché, maar durf jezelf te zijn. Durf jezelf te ontdekken. En jezelf ook weer te vergeten en opnieuw te ontdekken. Daarom houd ik het zelf al 25 jaar vol!”
Artisteducator in Theater
Theater geeft het leven kleur, biedt troost, herkenning en schoonheid. Bij de opleiding Artisteducator in Theater leer jij met je kunstenaarschap het kunstenaarschap van de ander aan te raken, te prikkelen en te ontwikkelen. Je ontwikkelt je tot een kunstenaar die het verschil maakt, kritisch is en de belangwekkende verhalen deelt in een nationale en internationale context. Als artisteducator weet je te verbinden, te creëren, te bewegen, vorm te geven en te luisteren. Er is 100% baangarantie.
