Een kijkje in de toga van de rechter
Kirsten Deetman had nog niet zo heel lang geleden een duidelijk beeld van wat een rechter was: een man, in een imponerende zwarte toga, die precies de letter van de wet volgt en streng zijn oordeel velt. Maar dat beeld kantelde totaal tijdens een project voor haar opleiding Graphic Design in Zwolle…
De kanteling begon bij het Individueel Onderzoek: een onderzoek dat de studenten elk semester uitvoeren aan de hand van een thema. Kirsten en haar medestudenten uit het derde jaar van Graphic Design kregen het thema waarheid.
Gepersonaliseerde toga’s
Kirsten: “Maar eigenlijk begint dit verhaal vanuit een ander project, Design of Justice. Daarvoor waren we met de opleiding op excursie naar de rechtbank. Ik raakte in gesprek met een rechter. Het viel me op dat zij, in tegenstelling tot de advocaten en de officier van justitie, een hele rij knoopjes op de schouders van haar toga had. Dat sprak ik naar haar uit, en daarop opende ze haar toga. De binnenkant was felpaars.” Fascinerend, vond Kirsten. Helemaal toen deze rechter haar vertelde dat wel meer rechters de binnenkant van hun toga hadden gepersonaliseerd. Kirsten: “Ik dacht meteen: wat gaaf! Daar zou iemand een project over moeten maken. En meteen daarna dacht ik: wacht eens, diegene ben ik natuurlijk zelf!”
Feyenoordtoga
Twaalf rechters interviewde Kirsten. Sommigen hadden inderdaad een personaliseerde toga. Kirsten: “Een van hen had klaprozen op een helderblauwe achtergrond aan de binnenkant van haar toga. Zij had haar zus verloren en wilde die rozen altijd met zich meedragen, omdat die voor haar voor kracht stonden. Een ander had op zijn binnenvoering een groep Feyenoordsupporters laten drukken, waarbij hij alle gezichten had vervangen door zijn eigen gezicht.” De rechters die een gepersonaliseerde toga hadden, hechtten daar veel waarde aan: “Ze vonden het fijn om iets van henzelf mee te nemen naar de rechtbank. Tegelijkertijd vonden ze het belangrijk dat hun toga aan de buitenkant neutraal was. Zo zijn ze aan de buitenkant objectief, maar aan de binnenkant behouden ze hun identiteit.”
Op de huid
Alle rechters kregen van Kirsten dezelfde twintig vragen. “De antwoorden liepen ontzettend uiteen. Ik kreeg uit alle interviews een vrij goed beeld van de persoonlijkheid van de rechter.” Met de antwoorden wilde Kirsten een verhaal vertellen. Er kwam een boek met een bundeling van de interviews, én een toga: “Ik stapte dit onderzoek niet in met het idee: hier moet een fashionobject uitkomen. Maar het onderzoek begon met een toga, dus wat was er mooier dan er ook mee eindigen? Een toga draag je op de huid, dichter bij je identiteit kom je niet.” Dat Graphic Design alleen gaat over posters en ander drukwerk, is dan ook een grote misvatting, volgens Kirsten: “Het gaat er in mijn opleiding niet om wát je maakt. Het gaat erom dat je je boodschap zo goed mogelijk vertelt. In mijn geval kon dat het best met een toga.”
Lijnenspel
Kirsten nam de belangrijkste eigenschap van elke rechter en maakte van dat woord met een 3D-pen een lijnillustratie. “De ene rechter vond humor heel erg belangrijk, terwijl de ander meer op helpen gericht was, of op eerlijkheid.” Voor de toga combineerde ze die illustraties tot een groot samenhangend lijnenspel. Het resultaat is een toga die echt gedragen kan worden.
Een mens, geen robot
Tijdens haar onderzoek kwam Kirsten erachter dat een rechter niet alleen maar rechtlijnig is. “Een rechter is er niet alleen om de wet uit te voeren. Hij of zij wil het beste voor beide partijen en voor de maatschappij. Vooral de balans tussen menselijkheid en wettelijkheid vond ik mooi. Het is niet het een of het ander. Het is goed om te merken dat een méns over jou beslist, niet een robot.” Dat wil ze ook graag laten zien met haar toga. “Rechters nemen hun menselijkheid mee. Daarmee leveren ze een eerlijker oordeel. Niet iedereen krijgt dezelfde straf, want het verhaal achter de misdaad, dat doet ertoe.”
Werken met mensen
Deze parallel van menselijkheid is in een rechte lijn door te trekken naar Kirsten. Zij koos haar studie omdat ze met mensen wilde werken: “Graphic Design is echt een vak dat kunst en werken met mensen kan koppelen. Ik wil niet alleen maar achter de computer zitten straks, ik wil mensen helpen. Dat kan ik na deze studie. Contact met anderen staat op nummer één.”
