“Onze film sprong eruit door zijn theatraliteit”
- Theater
- Docentopleidingen
Als student een film regisseren, die tal van prijzen in de wacht sleept en vertoond wordt op een internationaal filmfestival: het overkwam Jort Ploos van Amstel, Artisteducator in Theater & Media in Zwolle. Welke kennis die Jort op deze opleiding opdeed droeg bij aan dit succes? En hoe ziet hij zijn rol als artisteducator?
Die liefde voor filmen zat er bij Jort al jong in. “Als kleine jongen maakte ik vaak filmpjes met mijn neven, op de tablet. Ik volgde ook regelmatig tutorials op YouTube om meer te leren over filmen. En als ik op de middelbare school een presentatie moest geven, deed ik altijd iets met film”, vertelt hij.
Het zou dus niet gek zijn geweest als Jort voor een audiovisueel gerichte vervolgopleiding gekozen had. “Ik had echter niet alleen een grote liefde voor film, maar ook veel interesse in theater. En dat ‘stukje theater’ wilde ik niet kwijtraken. Bovendien werk ik in het creatieve proces graag samen met anderen. Ik zocht dus een speelse opleiding, waar ik veel ruimte zou krijgen.”
Je eigen pad volgen
Die ruimte ervaart Jort bij de bachelor Artisteducator in Theater & Media. “Het is superfijn dat je bij deze opleiding niet in een ‘mal wordt gepropt’, maar begeleiding krijgt in het verder ontdekken van je eigen interesses en ontwikkelen van je sterke kanten.”
Jort vertelt dat het inzetten van film binnen voorstellingen zeker aangemoedigd wordt door docenten. “Mijn afstudeeronderzoek gaat zelfs over hoe film en theater kunnen samenkomen. Dit onderzoek ik met vier maakprojecten. Zo creëerde ik bijvoorbeeld een theaterscène, waarin op het toneel een film gemaakt werd met live camera. Het publiek zag, naast de film, ook hoe het resultaat bereikt werd met de spelers, blazende ventilatoren en lampen die voorbijgaande auto’s nabootsten. Die ‘gelaagdheid’ werd door kijkers goed ontvangen.”
Jort geeft nog een ander voorbeeld: “Samen met studiegenote Ilse Lenstra maak ik een film over alledaagse liefde. Hierbij zetten we veel theatertechnieken in. Zo hebben we bijvoorbeeld scènes opgenomen, waarin niet is geknipt. Maar we gebruikten ook filmtechnieken. Zo maakten we opnames van spelers voor green screens en van verschillende ‘miniatuurkamers’, zodat het later net leek alsof de spelers in die kamers leven.”
Samenwerking
De miniatuurkamers zijn gemaakt door student Fenna van Wees, van een grafische opleiding van ArtEZ. Jort legt uit dat de bachelor Artisteducator in Theater & Media het gebouw deelt met diverse beeldende opleidingen. “Daardoor leer je mensen van andere kunstdisciplines kennen, wat soms leidt tot een waardevolle samenwerking.”
Niemand Weet
Een ander onderdeel van zijn afstudeeronderzoek is de prijswinnende film voor het 48 Hour Filmproject in Arnhem. “Verschillende teams krijgen bij dit project de opdracht om binnen 48 uur een korte film te maken. Hierin moet je diverse gegeven elementen verwerken, zoals een genre, personage, zin, object”, vertelt Jort. “Je begint helemaal bij nul met, in ons geval, een groep van twaalf mensen. We brainstormden samen over het concept; daarna schreef een kernteam het script. Vervolgens ging de hele crew aan de slag met het maakproces.”
Dit resulteerde in de film Niemand Weet, waarin een complotdenker en een student vermoeden dat een docent een alien is. “Toen de film voor het eerst vertoond werd, hoorde ik de zaal steeds lachen”, vertelt Jort. “Ik had niet verwacht dat de film zo goed zou vallen bij het publiek. Mijn dag was goed!”
Die werd zelfs nog beter, toen het team een wagonlading aan prijzen won, onder meer voor: beste regie, beste montage, beste script, publieksprijs. “Bovendien kregen we de prijs voor beste film”, aldus Jort. “En de film wordt vertoond op internationaal festival Filmapalooza in Seattle.”
Kennis vanuit de studie
Jury en publiek waren vooral enthousiast over de ‘theatraliteit’ van de film, vertelt Jort. “Tijdens mijn opleiding heb ik veel geleerd over verschillende maakmethodieken, regisseren, schrijven. Die kennis heb ik ingezet tijdens het maken van Niemand Weet.”
Hij gaat verder: “Als artisteducator leer je bovendien hoe je werkt met groepen. Dat kwam eveneens goed van pas. Medestudenten, -schrijvers en -producenten Ilse Lenstra, Robby Hoesenie en ikzelf vonden het bijvoorbeeld superbelangrijk dat wij en de crewleden elkaar eerst ontmoeten, elkaar een beetje leerden kennen. Daarom zijn we met de mensen gaan eten, voordat we aan het werk gingen.”
Een stage als assistent-regisseur die Jort liep voor zijn opleiding, bij LINEA REKTA in Zwolle, droeg eraan bij dat hij het regieproces beter in de vingers kreeg, vertelt hij. “Maar de technische aspecten van het filmen leerde ik vooral kennen tijdens projecten die ik zelf opzette, náást de opleiding. Denk aan belichting, cameravoering, editing, sound design, color grading.”
Verbinding
Wat gaat Jort doen als hij zijn diploma heeft? “Ik wil blijven leren en onderzoeken, vooral als regisseur”, zegt hij. “Verder ga ik met Ilse Lenstra en Marit Nygård de voorstelling Het Mooiste Geluid spelen op middelbare scholen. We reisden door Europa om aan verschillende mensen te vragen wat voor hen het mooiste geluid is. Hun verhalen hebben we vervolgens verwerkt tot een interdisciplinaire voorstelling, waarin film, muziek en theater samenkomen. In deze tijd staan mensen vaak tegenover elkaar. Kunst, ook film, is bij uitstek een middel dat mensen kan verbinden. Als artisteducator wil ik graag aan die verbinding bijdragen, in en buiten het onderwijs.”
Tip
Tot slot: heeft Jort nog een tip voor (aankomende) studenten? “Ben je expressief, maak je graag eigen keuzes en heb je veel interesse in theater, media, film en educatie? Doe vooral mee aan de selectieprocedure van Artisteducator in Theater & Media! Deze opleiding is een geweldige plek om veel te experimenteren en jezelf te ontwikkelen.”
