Kleuren horen, geluiden voelen, vormen proeven
- Muziek
Als je een kleur ziet, hoor jij dan een geluid? Of zie jij kleuren bij bepaalde getallen? Dan kan het goed zijn dat je synesthesie hebt, een neurologisch verschijnsel waarbij één zintuigelijke waarneming ook andere zintuigelijke indrukken oproept. Sarah-Jane Himmelsbach, violist, componist en masterstudent Jazz & Pop in Arnhem, raakte gefascineerd door dit fenomeen. Voor haar afstudeerproject heeft ze onderzocht hoe zintuiglijke ervaringen kunnen worden gebruikt als artistiek middel binnen de muziek en dans.
Sarah-Jane heeft zelf ook synesthesie, denkt ze. “Als ik bijvoorbeeld naar een afbeelding kijk, neem ik die ook meteen muzikaal in me op. Dit betekent dat mijn brein een andere sensuele modaliteit gebruikt om het waar te nemen.” Sarah-Jane werkt met dansers aan haar afstudeerproject. “Ik probeer mezelf af te vragen: hoe klinken bewegingen voor mij? Maar ik vraag mijn dansers ook om het multi-zintuigelijke in zichzelf te ontdekken — wat betekent dit beeld voor jou, wat betekent dit geluid voor jou of hoe zou deze kleur of textuur eruitzien als beweging? Ik stel mezelf ook de vraag: hoe kan deze verkenning van betekenis mij helpen om mijn creativiteit op gang te brengen? En dan is er natuurlijk het publiek met een eigen interpretatie.”
Iedereen heeft wel een beetje synesthesie
Tijdens haar finals optreden wil Sarah na afloop ook in gesprek met het publiek over haar onderzoek. Sarah: “Gewoon om aan het publiek uit te leggen waar ik tijdens mijn master mee heb geëxperimenteerd en expliciet te maken wat ik heb ontdekt tijdens mijn studie aan ArtEZ. Afgezien hiervan geloof ik dat er in iedereen een beetje synesthesie zit — lichte kleuren associëren we met lichte, hoge tonen en donkere kleuren met wat diepere tonen.”
Ik dacht: O, dit is de hemel. Als ik om hulp vraag, vraag ik dat aan mensen die heel goed zijn in hun specifieke vakgebied."
Een passie voor het versmelten van de zintuigen
Sarah-Jane is van origine geschoold als klassieke violiste, en ze heeft al twintig jaar podiumervaring opgebouwd in tangomuziek, onafhankelijke popmuziek en akoestische folkmuziek. Ze volgde tijdens haar bachelor lessen bij de ‘musicube’, een school in Bonne, Duitsland, waar haar reis begon. Toen docenten daar de interesse van Sarah Jane - het versmelten van zintuigen binnen de muziek - begonnen te merken, adviseerden ze haar om de masteropleiding in Arnhem te volgen.
Toen ze naar ArtEZ kwam om de masteropleiding Jazz & Pop te volgen, besloot Sarah-Jane zich te specialiseren in compositie voor film en theater. Sarah-Jane: “Ik begon me te interesseren voor film en theater, omdat dit genre duidelijk werkt met het versmelten van de zintuigen. De film- en theatercomponist moet namelijk een gevoel krijgen voor de sfeer van de scènes, om zo muziek te componeren die de dramaturgie ondersteunt. Toen begon ik me langzaam te realiseren dat het combineren van al deze verschillende zintuigelijke ervaringen eigenlijk is waar ik voor leef!”
Sarah-Jane voelde zich meteen thuis bij ArtEZ. “ArtEZ is een hele open ruimte waar je echt je docenten kunt kiezen en je eigen interesses kunt volgen. Ik dacht: O, dit is de hemel. Als ik om hulp vraag, vraag ik dat aan mensen die heel goed zijn in hun specifieke vakgebied.”
Wees moedig
Sarah-Jane wil graag haar onderzoek na haar afstuderen voortzetten in een promotie-onderzoek. “Artistiek onderzoek naar zintuiglijke ervaringen als onderdeel van het artistieke proces heeft me echt gegrepen: dit is echt mijn ding! Ik voel me minder alleen als ik nadenk over hoe dingen met elkaar verbonden zijn.”
Geïnteresseerde studenten adviseert ze om zelf een onderwerp te zoeken. “Gewoon iets waar je je echt in wilt verdiepen. De masteropleiding is meer dan een verlengde bachelor: het gaat om het vinden van de essentie van jou als mens en kunstenaar.” Na even de tijd te hebben genomen, voegt ze eraan toe: “Wees dapper. Praat met docenten, praat met de andere afdelingen van ArtEZ. Er is een rijke pool van kennis en hulp aanwezig. Denk na over wat je echt nodig hebt, want de docenten en hoofd opleiding werken er hard aan om je zo goed mogelijk te helpen met het bereiken van je doelen."
