naar verhaaloverzicht
3 juli 2023

Een geluidsbegrafenis voor de zomertortel

De Chinese Christine Chen werkte in een kunstmuseum voordat ze besloot om de master The Sound of Innovation te volgen in Enschede. Christine houdt al van jongs af aan van muziek en is altijd al geïnteresseerd geweest in geluid. Deze interesse werd weer aangewakkerd door de geluidskunstwerken die ze tegenkwam en beheerde tijdens haar tijd in het museum, wat haar inspireerde om zich aan te melden voor de masteropleiding Sound of Innovation. “Ik vroeg me wel af of mijn eigenaardige, unieke stem haar plek zou kunnen vinden in Enschede, in een projectgestuurd programma met zo'n breed scala aan muzikale mogelijkheden.”  

Op zoek naar een eigen plek 

Zoals ze al had gehoopt, heeft ze haar plek weten te vinden binnen de opleiding, voornamelijk door mee te werken aan verschillende verkennende geluidsactiviteiten met haar klasgenoten. Christine (die ook bekend is onder haar artiestennaam Fractal): “Het is heel inspirerend om met allerlei verschillende mensen te werken. Vorig jaar heb ik met een andere student een geluidswandeling gemaakt door verschillende steden, met de geluidsinstallatie die we samen hadden ontworpen en gemaakt. Dit jaar hebben twee klasgenoten en ik de grootste huurder van de Melkhal, een voormalige zuivelfabriek in Enschede uit het pre-industriële tijdperk, zover weten te krijgen dat we een geluidsinstallatie over drie verdiepingen van het gebouw mochten bouwen. Deze was zo ontworpen dat het leek alsof de bezoekers in gesprek waren met de architectuur zelf. We zijn erg trots op hoe het is geworden!” Deze installatie, Melkhal Pulse, werd op 19 februari 2023 onthuld en was een samenwerking tussen Christine en eerstejaars The Sound of Innovation-studenten Lena Chen en Matteo Traverso. 

Voordelen van de enige zijn

Christine is de enige die dit jaar afstudeert. Christine liet zich hierdoor echter niet ontmoedigen en zegt dat het feit dat ze de enige was, de opleiding voor haar alleen maar interessanter heeft gemaakt. Christine: “Ik heb lessen bijgewoond met zowel klasgenoten die vorig jaar zijn afgestudeerd als met mensen die net aan hun eerste jaar zijn begonnen. Dit heeft me ervaring van meerdere jaren gegeven en een kans om verschillende perspectieven op te doen die ik in een andere opstelling niet zou hebben gekregen. Ik kreeg ook praktische aandacht en specifieke, gedetailleerde ideeën en suggesties van mijn docenten.” 

Daarom wilde ik een geluidsbegrafenis maken, waar we oprecht kunnen nadenken over wat er gebeurt en wat het voor ons betekent om te rouwen om dieren, al is het maar drie korte minuten.” 

Christine Chen

Geluidsbegrafenis voor de zomertortel 

Christine heeft het erg naar haar zin gehad tijdens haar tijd bij The Sound of Innovation. Maar aan alles komt een eind. Christine's reis door de opleiding eindigt met haar afstudeerproject, <sound funeral>. Het project is een geluidsinstallatie die als begrafenis fungeert, specifiek voor de zomertortel, een vogelsoort die door de grootschalige jacht met uitsterven wordt bedreigd. Deze meeslepende installatie combineert gesproken woorden, beelden, menselijke stemmen en een stedelijk geluidslandschap en nodigt het publiek uit om deel te nemen aan de plechtige voordracht van een rouwgedicht voor de tortelduif. De ervaring wordt versterkt door de geluiden van de roep van de tortelduif en zijn interacties binnen zijn natuurlijke habitat, inclusief stedelijke landschappen. Door deze ervaringsgerichte 'geluidsrite' wordt het een indringende herdenking. Christine ontwierp een granulaire lus met behulp van MaxMSP-software, waarmee live uitvoeringsgeluiden kunnen worden gecombineerd tot een real-time visuele en audio-respons (zoals hieronder afgebeeld). 

Een moment in de granulaire lus die Christine in MaxMSP maakte, die pulseert en in real-time vorm krijgt, als onderdeel van haar afstudeerproject <sound funeral>.
Een moment in de granulaire lus die Christine in MaxMSP maakte, die pulseert en in real-time vorm krijgt, als onderdeel van haar afstudeerproject <sound funeral>. 

 

Het doel van het project, aldus Christine, was om de tortelduif levend te houden door middel van geluiden, en om fragmenten van verval en uitsterven die voortdurend om ons heen plaatsvinden vast te leggen. Christine: “Dit project bevat geluid als bewijs, als een onophoudelijke trilling tijdens de begrafenis die was bedoeld om de mensen die het gedicht lazen te verbinden met de geluiden van de duiven. Ik ben bang dat we pas beseffen dat ze respect nodig hebben als ze verdwenen zijn... Maar daarom wilde ik een geluidsbegrafenis maken, waar we oprecht kunnen nadenken over wat er gebeurt en wat het voor ons betekent om te rouwen om dieren, al is het maar drie korte minuten.” 

Het draait om waarheidsvinding 

Wat de toekomst betreft, blijven de plannen van Christine experimenteel, trouw aan haar aard. Ze hoopt haar geluidsbegrafenisproject tentoon te stellen in het Tot Zovers Museum in Amsterdam, en in september 2023 wil ze deelnemen aan een groepsvoorstelling met haar medestudenten van Sound of Innovation. Ze heeft ook een aanbod gekregen voor een artistieke residentie als onderdeel van een grotere serie geluidskunst in China. Christine hoopt echter vooral door te gaan met haar werk aan geluidskunstprojecten waarin het draait om het vinden en presenteren van de waarheid. Zoals een van haar favoriete experimentele muzikanten, Zbigniew Karkowski, al zei: “Alle goede kunst heeft... maar één voorrecht: de noodzaak om koste wat kost de waarheid te vinden.” 

Christine tijdens een performance van <sound funeral>
Christine tijdens een performance van <sound funeral>

Christines tips voor toekomstige The Sound of Innovation-studenten 

Christine heeft ook enkele tips voor iedereen die de masteropleiding The Sound of Innovation in Enschede zou willen volgen. Ze merkt op dat het belangrijk is om de projecten die je wilt doen vroeg duidelijk te hebben en dat te laten zien in een gedetailleerd leerplan dat realistisch is binnen de structuur van de opleiding. Bij zo'n leerplan hoort ook de juiste docent. Christine: “Ga al aan het begin van het semester op zoek naar de docent(en) die je nodig hebt. Bepaal of er geschikte docenten zijn voor wat je wilt leren, verwerk dat in je leerplan en zoek uit hoe je contact met ze kunt opnemen.” Bovenal, zegt Christine, of het nu in de opleiding of in het leven is: “werk niet aan projecten waar je geen zin in hebt. Het is normaal dat je je ontmoedigd voelt of obstakels tegenkomt bij het maken van authentiek werk, maar alleen jij kunt volledig geloven in wat je doet. En als je echt in een project gelooft, kun je zelfs helemaal overnieuw beginnen!” 

Volg Christine 

Instagram 

<sound funeral> 

Melkhal Pulse 

E-mail