7 tips voor het aanvragen van een subsidie / Sjef van Beers
Sta je aan het begin van je carrière als beeldend kunstenaar en heb je plannen voor nieuw werk? Misschien kom je in aanmerking voor de bijdrage Kunstenaar Start van het Mondriaan Fonds (voorheen ‘werkbijdrage Jong Talent’). Afgelopen november heeft Sjef van Beers deze Werkbijdrage mogen ontvangen. Een mooie prestatie en unieke kans om zijn werk verder te ontwikkelen. In de blog van Sjef vertelt hij over het verkrijgen van zijn werkbijdrage en geeft hij tips voor het schrijven van een aanvraag.
Ik ben Sjef van Beers, afgestudeerd in 2017 aan Interaction Design—inmiddels genaamd Design Art Technology—op ArtEZ in Arnhem en tegenwoordig actief als kunstenaar. Daarnaast doe ik freelance werk waarin ik soms meer de rol van ontwerper aanneem, ben ik een van de oprichters van Syntax, platform voor clubcultuur en geef ik les aan de Vooropleiding van ArtEZ in Arnhem. Mijn eigen werk, dat bestaat uit installaties, video’s en al dan niet interactieve objecten, reflecteert kritisch op technologie, het internet en de beeldcultuur en subculturen die dit voortbrengt.
Met de Werkbijdrage kan ik een aantal nieuwe projecten van de grond krijgen waarvoor ik moet investeren in materiaal en soms derde partijen, zoals bijvoorbeeld een programmeur. Het maakt me financieel minder afhankelijk van een bijbaantje of freelance werk. Deze subsidie is bedoeld om de artistieke ontwikkeling en cultureel ondernemerschap van jonge kunstenaars te stimuleren. In deze bijdrage voor het blog van het ArtEZ Business Centre zal ik mijn best doen om te vertellen hoe ik deze subsidie heb kunnen ontvangen.
De aanloop naar een subsidie aanvraag
Eind 2019 mocht ik deelnemen aan het Social Aspects traject van organisatie Derde Wal in Nijmegen. De organisatie ontving hiervoor projectsubsidie van het Mondriaanfonds om onder andere mijn honorarium te bekostigen. Toen Derde Wal zag dat ik geen Fine Art opleiding had gevolgd moesten zij bij het fonds nalopen of de hele handel dan wel door kon gaan, maar dat bleek gelukkig in orde, op basis van mijn cv. Toen ik dit later vertelde aan Martijn van Boven, zowel mijn voormalig afdelingshoofd als voormalig voorzitter van de Jong Talent commissie, vertelde hij mij dat het dan ook een goed idee zou zijn om de Werkbijdrage Jong Talent aan te vragen. Het fonds had mijn cv voor het project van Derde Wal immers goedgekeurd, dus het was waarschijnlijk dat ik ook voor de Werkbijdrage in aanmerking zou komen.
Medio vorig jaar waren we met Syntax begonnen aan een subsidieaanvraag bij het Creatieve Stimuleringsfonds voor het maken van een lichtinstallatie voor in clubs en op festivals. Om allerlei redenen, o.a. de coronacrisis, werd dit project te ingewikkeld en hebben we het op de lange baan geschoven. Ook konden clubavonden niet meer doorgaan, had ik niet veel freelance klussen en al met al dus weinig te doen.
Wel had ik na het deelnemen aan het Social Aspect traject en het afmaken van mijn film MTurk Images, die ik daar was begonnen, een hernieuwd enthousiasme gevonden voor het maken van eigen werk. In de eerste jaren na mijn afstuderen had ik dit minder, maar omdat ik in dit traject een stok achter de deur had hielp dat me over de drempel.
Sindsdien was ik weer concepten aan het uitschrijven en dacht ik na over thema’s waar ik al langer mee bezig was. Toen ik deze plannetjes allemaal bij elkaar legde kwam ik tot de conclusie dat ik misschien wel genoeg ideeën voor eigen werk had om de Werkbijdrage Jong Talent aan te vragen. Vervolgens heb ik, mede doordat ik tozo ontving, ruim de tijd kunnen nemen om mijn aanvraag te schrijven en compleet te maken.
Dat ik voor de Werkbijdrage Jong Talent van het Mondriaanfonds koos en niet voor de Deelregeling Talentontwikkeling van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, bedoeld voor beginnende ontwerpers, was overigens niet alleen vanwege de eerdere goedkeuring van mijn cv. Mijn werk kent sinds mijn laatste academiejaren al wel een autonoom karakter en ik vind het zelf passender om mijn werk in de context van (nieuwe media-) kunst te presenteren dan die van ontwerp. Naar mijn idee poogt mijn werk ook niet om problemen op te lossen of aan bewustwording bij te dragen op de vaak heldere en duidelijke manier waarop ontwerp projecten dit doen. Dat gezegd hebbende moet ik wel toegeven dat ik me alsnog lang niet altijd comfortabel gevoeld heb om mezelf kunstenaar te noemen nadat ik Interaction Design gestudeerd heb. Daarom is de erkenning van het fonds voor mij ook heel waardevol.
Tips voor het aanvragen van een subsidie
Een subsidieaanvraag is een specifiek soort tekst en het schrijven hiervan kan lastig zijn. Daarom de volgende tips voor het schrijven van een aanvraag in het algemeen en voor de Werkbijdrage Jong Talent in het bijzonder:
1. Laat mensen je helpen. Zowel Martijn als een aantal vrienden en collega-alumni hebben mijn teksten gelezen en van feedback voorzien, waar ik veel aan heb gehad. Ook mocht ik een gehonoreerde aanvraag inzien en daar dingen van afkijken.
2. Schrijf over dingen die je interessant vindt, fascineren of waar je inspiratie uit haalt. Van alle teksten die ik moest schrijven vond ik de toelichting op mijn werk en beroepspraktijk veruit de moeilijkste. Voor mij werd het schrijven hiervan makkelijker toen ik besloot om zaken aan te halen waarmee ik mijn werk kon vergelijken of die als metafoor voor mijn werkhouding konden staan. In mijn geval was dit een kunstenaarsmanifest en een podcast over popjournalistiek.
3. Schrijf “ik ga” ipv “ik wil”. Dat komt een stuk zelfverzekerder—en misschien ook realistischer?—over voor de commissie. Je kan dit natuurlijk achteraf aanpassen, maar op een bepaald punt van het schrijven vond ik dit eigenlijk ook wel een fijne tactiek om lekker in een zelfverzekerde mindset te komen en daadkrachtig mijn plannen op papier te krijgen. Zorg vervolgens wel dat niet elke zin met “ik” begint, want dat lijkt dan weer arrogant. Het schijnt trouwens ook zo te zijn dat de commissie het leuk vindt als je de woorden “verdieping” en “professionalisering” een keer aanhaalt
4. Zorg dat je in je tekst deskundigheid, enthousiasme, attitude en helderheid in balans zijn. Het is goed om te zien dat je verstand hebt van de zaken die belangrijk zijn in je werk. Die deskundigheid mag je dus best laten zien in je aanvraag. Ook werkt het in je voordeel wanneer je op een enthousiaste toon over je werk en je plannen schrijft, zodat de commissie er ook enthousiast over kan worden. Daarnaast heeft je werk waarschijnlijk een bepaalde toon of attitude. Je aanvraag komt overtuigend en als één geheel over wanneer deze in diezelfde toon geschreven is. Dit alles moet je dan wel weer afwegen tegenover de helderheid van je aanvraag, hoe goed die nog te begrijpen is voor leden van de commissie die misschien niet helemaal (of helemaal niet) bekend zijn met de niche waar jouw werk zich in begeeft. Daar moet je dus uiteindelijk een balans in weten te vinden.
5. Zorg dat je aanvraag er verzorgd uitziet. Net zoals de attitude van je werk weerspiegelt mag worden in de toon van de tekst van je aanvraag, geldt dit eigenlijk ook voor de opmaak ervan. Je hoeft van je aanvraag geen overdreven show te maken die ten koste gaat van de leesbaarheid, maar met een beetje meer vormgeving dan een standaard Word-document maak je een goede indruk.
6. Bel het fonds wanneer je specifieke vragen hebt waarvan je het antwoord niet op de website kan vinden. Op de website van het Mondriaanfonds staat veel informatie over waar een aanvraag allemaal aan moet voldoen. Toch had ik soms nog wat vragen en heb ik een paar keer met het fonds gebeld. Het Mondriaanfonds heeft een vriendelijke klantenservice die je kan doorverbinden met twee projectmedewerkers van de deelregeling Jong Talent. Maar bijvoorbeeld ook met iemand van de technische helpdesk die mij aanbood om de serverruimte voor mijn documentatie te vergroten. Hierdoor kon ik meer videowerk aanleveren en zo een completer beeld van mijn praktijk laten zien.
7. Probeer er tijd voor te nemen, ook als je geen zin hebt. Vaak wordt er gezegd dat je het schrijven van een aanvraag moet proberen te zien als iets leuks. En ik kan zeker niet ontkennen dat het goed voelt om er effe een sterke alinea uit te rammen wanneer je er een keer lekker in zit. Maar uiteindelijk is een aanvraag schrijven ook iets wat je af moet maken. Dat kan vaak—zeker de eerste keer, denk ik—enorm tergend zijn en iets wat niet even makkelijk gaat op elk moment. Daarom zou ik liever willen stellen dat een aanvraag schrijven iets is wat nodig is, en waar je achteraf plezier van hebt. Tijdens het schrijven heb ik niet alleen voor het fonds, maar ook voor mezelf scherp kunnen formuleren wat ik met mijn werk beoog te doen.
Screenshot van een lezing tijdens The Hmm in Quarantine
Na de aanvraag
Waarom precies mijn aanvraag gehonoreerd is durf ik niet te zeggen. Wel heeft het mij geholpen dat ik ruim de tijd kon nemen om de aanvraag zo volledig mogelijk te maken. Ik twijfelde soms of ik genoeg, en goed genoeg, werk in mijn portfolio had, maar daar kon ik tijdens het schrijven van de aanvraag weinig meer aan doen. Ook had ik best veel niche termen rondom internetcultuur. Helemaal “perfect” krijg je een aanvraag denk ik nooit, maar ik was wel tevreden met wat ik ingeleverd heb.
Sinds enige tijd bevind ik me in mijn subsidieperiode. Dat betekent dat ik ervoor moet zorgen dat ik het werk wat in mijn plannen staat beschreven moet gaan verwezenlijken. Sommige dingen zijn nu nog lastig. Voor komend jaar heb ik vooralsnog nauwelijks presentatie momenten, zoals tentoonstellingen, publicaties of lezingen, op de planning staan. Ook heb ik het vermoeden dat een aantal dingen die gepland stonden, welke ik ook heb beschreven in mijn Presentatie plan, waarschijnlijk niet door kunnen gaan.
Qua tijd en financiën kan het krap worden om alle plannen uit mijn aanvraag volledig te realiseren. Omdat je bij de Werkbijdrage Jong Talent geen begroting hoeft in te dienen, heb ik ook niet echt een inschatting gemaakt van wat al mijn plannen zouden gaan kosten. Ik was er meer mee bezig dat ze goed uit de verf kwamen en de commissie van hun waarde overtuigd zou raken. Aangezien de subsidie bedoeld is voor startende kunstenaars weet ik ook dat het geen ramp is wanneer je gaandeweg je plannen wat bijstelt.
Het stramien van de aanvraag helpt, of dwingt, je om tot in detail te definiëren wat je beroepspraktijk als kunstenaar of ontwerper inhoudt en welke kant je daarmee op wilt en dat is erg waardevol.
Eindstand
Ik ben natuurlijk hartstikke blij dat ik de aanvraag gedaan heb en dat deze gehonoreerd is. En het klinkt misschien flauw, maar ook in de periode voordat ik de uitslag kreeg—de commissie heeft een termijn van drie maanden om je aanvraag te beoordelen—toen ik op mijn studio een beetje aan het schrijven en aanrommelen was, was ik erg blij dat ik hem geschreven had. Het stramien van de aanvraag helpt, of dwingt, je om tot in detail te definiëren wat je beroepspraktijk als kunstenaar of ontwerper inhoudt en welke kant je daarmee op wilt en dat is erg waardevol.
