Shaila Sijstermans

ZUI.VER

Van rioolwaterzuivering naar kuuroord

Leegstand van industrieel erfgoed komt steeds vaker voor en daarom is in dit afstudeerproject een herbestemming van de voormalige rioolwaterzuiveringsinstallatie in Heerlen tot een kuuroord uitgevoerd. Het ontwerp integreert de geschiedenis van de plek, waarbij de oorspronkelijke waterzuiveringsfunctie wordt vertaald naar een proces van reiniging en ontspanning voor bezoekers van het kuuroord. Het kuren van de bezoekers is het belangrijkst maatschappelijke aspect van het ontwerp.

Het ontwerp helpt mee aan een ecologische duurzaamheid door de herontwikkeling van landschapselementen, zoals het meanderend maken van de Geleenbeek en het versterken van biodiversiteit doormiddel van het kappen van exotische bomen. Deze twee landschappelijke ingrepen zorgen ook ervoor dat de site hogere natuurwaarden krijgt en een meer open en natuurlijke plek wordt. De Geleenbeek, die langs het terrein loopt zorgt voor een aanknopingspunt met het thema bouwen met water. Water heeft een zuiverende functie en wordt zowel in de herbestemming als in de landelijke omgeving gebruikt om de ervaring van de bezoeker compleet te maken.

Centraal in het ontwerp staat de routing van de bezoeker en daarmee de sequentie van ruimtes. Deze ruimtes zijn een kleedruimte, een voetenbad, sauna’s, zwembaden, een rustruimte en een restaurant. Ze zijn geïntegreerd in de bestaande industriële structuren van de rioolwaterzuiveringsinstallatie, waarbij de robuuste betonnen vormen worden gecombineerd met nieuwe meer verfijnde materialen die als een nieuwe zuiveringslaag over de rioolwaterzuiveringsinstallatie wordt heen gelegd. Circulair bouwen speelt een cruciale rol in de transformatie, waarbij bestaande structuren worden behouden en worden opgewaardeerd met dit nieuwe programma van het kuuroord.

Het ontwerp benadrukt ook de voormalige functies en geeft de bezoeker informatie over de voormalige werking van de installaties. De vormgeving in het ontwerp zijn gebaseerd op bestaande vormen of werkingen van installaties en daarmee ontstaat er in het gebied een geheel, ook al liggen de bouwwerken los en verspreid over de site. Deze route over het landschap is zwevend uitgevoerd met houten vlonderpaden en ook de routing door de tanks (waar de sauna’s zich bevinden) wordt gemaakt van hout om zo de gekapte exotische bomen te kunnen hergebruiken op eigen terrein.

De scriptie bevat onderzoeken over de site, de morfologie van wellness-referentieprojecten, ontspanningsrituelen in andere culturen en de werking van de voormalige installaties op de rioolwaterzuiveringsinstallatie. De gemaakte ontwerpkeuzes zorgen niet enkel voor een opwaardering van de site zelf maar ook ver daarbuiten en de verdere uitwerking op de omliggende omgeving wordt ook onderzocht in de scriptie.

De transformatie van de rioolwaterzuiveringsinstallatie tot kuuroord dient als een inspiratiebron voor andere toekomstige industriële herbestemmingen. Het goed ingepaste ontwerp bevorderd het behoud van historische waarde en de mogelijkheid om het verlaten industriële gebied nieuw leven in te blazen, met een focus op ecologische duurzaamheid en menselijke welzijn. Het project draagt daarnaast bij aan de verbetering van de regio Parkstad door de verbinding te leggen tussen omliggende waardevolle natuurgebieden en dient als een knooppunt tussen deze gebieden.

Deze pagina is voor het laatst gewijzigd op 17 juni 2025

Sta jij op deze pagina? En heb je een opmerking? Mail naar de redactie.