Rixt de Wal

Ontwerpen met behoud van het verhaal

Scriptie

Ik sta voor het behoud van het verhaal van een gebouw. Gebouwen zijn het geheugen van alle verhalen door de jaren heen. Als een gebouw wordt gesloopt verlies je niet alleen het gebouw, maar ook alle herinneringen en verhalen. Als we die verhalen kwijtraken heeft niets meer een reden en wordt het vergeten.

Tijden veranderen en daarmee ook de wensen van de gebruiker ten opzichte van een gebouw. Zonder pardon worden gebouwen gesloopt, omdat ze simpelweg niet meer voldoen aan de wensen en eisen van deze tijd. Velen willen groter wonen en bouwen vervolgens iets aan de woning vast zonder rekening te houden met de waarde van het al bestaande gebouw. Ik vind dat we moeten doorbouwen op de al bestaande gebouwen samen met de gebruiker en met behoud van het verleden waarbij het een samensmelting is tussen oud en nieuw.

De centrale vraag is dan ook als volgt:

Hoe bouw je door op de huidige gebouwen samen met de gebruiker en met behoud van het verleden?

Visie

De architectonische palimpsest

Een palimpsest is een stuk perkament dat is hergebruikt. De oorspronkelijke tekst werd van het perkament geschraapt zodat er een nieuwe tekst op geschreven kon worden. De oorspronkelijke tekst is nog deels zichtbaar. Dit is ook mijn werkwijze; ik schraap delen van het oude gebouw weg en voeg er iets nieuws aan toe. Gebouwen bestaan uit verschillende lagen en tijden en de sporen laten dit zien. Door juist die gelaagdheid bloot te leggen komen de sporen en daarmee de verhalen van het verleden naar voren. In mijn ontwerpen gebruik ik die sporen als uitgangspunt. Vervolgens voegt de nieuwe gebruiker een nieuwe laag toe. Gebouwen vertellen de verhalen van de tijd, we herschrijven en herbouwen onze gebouwen. We werken met wat er al is, we schrijven er overheen, we verweven ons eigen verhaal met het bestaande verhaal. Een nieuw verhaal komt tot stand.

Ik heb woningen gecreëerd in het voormalige belastingkantoor in Zwolle uit de jaren 70. De verhalen en wensen van medewerkers en buurtbewoners heb ik meegenomen in het ontwerp. Een grote opening in het gebouw is de centrale entreehal geworden. Die opening maakt het mogelijk dat men net als vroeger, toen alles nog niet vol gebouwd was, de peperbus kan zien. De opening zorgt ook voor lucht en ruimte. Verder is het grote verhaal van het gebouw, de basis, blijven bestaan. Dat zie je terug in de kenmerken uit de jaren 70 en het structuralisme: de open en flexibele structuur en het gebruik van beton en staal.

Gebouwen worden vaak zonder pardon gesloopt, omdat ze simpelweg niet meer voldoen aan de wensen en eisen van deze tijd. Om dit te voorkomen moeten we ontwerpen als een palimpsest. Het is het voortbouwen op wat er al was. Het is het bewaren van sporen en tekens die herinneren aan verhalen. Het is het zorgen voor de gebouwen waardoor de geschiedenis niet verloren gaat.

Doel 

Het is tegenwoordig moeilijker om de verschillende lagen van een gebouw bloot te leggen. Sommige gebouwen zijn nooit veranderd en anderen juist weer heel veel waardoor het verhaal moeilijker te vatten is. Er moet rekening worden gehouden met het verhaal van het gebouw, het verleden en ook het verhaal van de gebruiker met daarbij ook de nieuwe gebruiker en de nieuwe eisen. Met mijn afstudeerwerk hoop ik te laten zien dat we binnen de bestaande structuur toch een nieuw ontwerp kunnen creëren met behoud van het verhaal.

Deze pagina is voor het laatst gewijzigd op 20 juni 2023

Sta jij op deze pagina? En heb je een opmerking? Mail naar de redactie.