Odette van Heesbeen

Odette van Heesbeen (1998) doet onderzoek naar de duurzaamheid van haar makerschap. In haar werk Als ik dier was, was ik mens zet ze zich af tegen het antropocentrische denkkader door middel van korte prozastukken en illustraties. In 2019 kreeg ze de aanmoedigingsprijs bij Write Now! Nijmegen. Na haar studie wil ze Applied Ethics gaan studeren om te leren over de hedendaagse natuurethiek, op vogelspottour gaan en ontdekken hoe het is om vastgehouden te worden door een octopus. 

In het tweede jaar zei iemand voor de grap dat ik als eindwerk een literaire dierengids zou kunnen maken. Door gesprekken met docenten kwam ik erachter dat ik met mijn schrijven de ongelijkheid tussen dier, natuur en mens wil aankaarten. Zo ging mijn artistieke onderzoek over het verduurzamen van mijn makerschap. Het proces voor mijn afstudeerwerk begon ik met lezen, bijvoorbeeld A Honeybee Heart Has Five Openings van Helen Jukes, waardoor ik onderzoek ging doen naar honingbijen, waardoor ik op Pornhub terechtkwam. Toen ontstond een tekst met pornotitels voor bijenporno en dat was het startpunt van alles. Door deze rare kronkels in mijn onderzoek heb ik uiteindelijk proza, poëzie, beeld en illustraties gemaakt.  

De teksten in Als ik dier was, was ik mens gaan als je ze in een stuk leest over de relatie tussen en definities van menselijk en dierlijk. In het antropocentrische beeld dat nu overheerst, wordt geweld tegenover medemens of natuur gerechtvaardigd met het idee dat het minder menselijk is of volledig dierlijk. Hierin zou menselijk dus iets goeds en dierlijk iets slechts betekenen. In mijn eerdere teksten uitte zich dit in symboliek, maar in mijn afstudeerwerk krijgen de dieren een stem. Het moeilijkste aan schrijven over dieren is dat ik vastzit in mijn mens-zijn. Als ik schrijf om dieren een stem te geven, voelt het alsof ik die stem juist afpak. Het voelt alsof ik tegen mijn lezer zeg: ‘dit doe je fout’ en ‘dit is hoe het zit’. Dit kwam voort uit een woedde die in elke tekst terug kwam en na redactie eruit moest worden gehaald. Hoe meer ik schreeuwde tegen mijn lezer, hoe meer ik mezelf lostrok van een probleem waar ik ook aan bijdraag. Het bewustzijn van mijn positie als mens is wat zorgde dat ik mezelf kon introduceren tot het dier-zijn.  

Een dier wat mijn afstudeerwerk niet heeft gehaald, maar waar ik wel veel bewondering voor heb is de familie van spekkevers. Een soort uit deze familie wordt gebruikt voor het klaarmaken van botten in musea. Het beestje eet rottend vlees, spier en pees en is daar heel netjes in. Botten worden gewoonlijk in zuur gedompeld voor ze tentoon worden gesteld, maar daar kan het bot teer van worden. De kevertjes kunnen worden ingehuurd met duizenden tegelijk om botten te preparen, maar worden ook gevreesd in de wereld van taxidermie.  

Deze pagina is voor het laatst gewijzigd op 1 september 2020

Sta jij op deze pagina? En heb je een opmerking? Mail naar de redactie.