Omgaan met (onredelijke) opdrachtgevers

Niemand kan leven van exposure. Toch bestaat er vaak een verwachting dat menig kunstenaar voor weinig tot niets nieuw werk wil maken, zolang de naam maar bij het werk wordt vermeld. De voorgespiegelde schaarste in werk zorgt ervoor dat de kunstenaar het normaal vindt om voor elk geeltje op te komen draven, terwijl een loodgieter nooit met hetzelfde probleem kampt. Zo snijdt de kunstenaar niet alleen zichzelf in de vingers, maar ook in die van andere kunstenaars door een systeem van onderbetaling in stand te houden. Hoe kan het dat een loodgieter en een kunstenaar, zo’n verschillende verhouding hebben met geld? Waarom wordt er van een kunstenaar verwacht voor weinig dezelfde hoeveelheid werk te leveren?

De afgelopen paar jaar komt er steeds meer aandacht voor de scheve verhouding tussen opdrachtgever en kunstenaar. Met de komst van de Fair Practice Code lijkt er een nieuwe wind te waaien in het culturele landschap, maar wat ziet de (beginnende) kunstenaar hier van terug? Welke onderhandeltechnieken kan iemand zelf toepassen wanneer hij stuit op een vervelende en/of lastige opdrachtgever? Het is al lastig genoeg om over geld te praten. Niet iedereen is handig in onderhandelen of zakelijk instinct. Het is van belang dat de culturele sector zich goed wapent tegen zogenaamde lowball-offers. Het begrip Fair pay is een groeiend initiatief, waar groepen zoals #laatjenietnaaien en De Kunstenbond zich hard voor inzetten, maar om het probleem de wereld uit te helpen zal de kunstenaar zelf ook een steentje aan de oplossing moeten bijdragen.

Wat kun je zelf doen? Vooral als een beginnend kunstenaars kan elk aanbod om werk te gaan maken als een beloning of unieke kans aanvoelen. Wij doken erin en zochten op welke manieren jij met meer zelfvertrouwen een prijsonderhandeling in kunt gaan.

Kies gerust voor iedere klus een ander uurloon.

Verschillende opdrachten vragen om verschillende werkzaamheden en prijzen. Het is niet onprofessioneel of raar om een ander uurloon te vragen als een opdracht meer materiaalkosten met zich brengt en/of extra tijd kost.

Durf te onderhandelen.

Praten over geld is spannend. Het kan al snel voelen alsof je je opdracht op het spel zet, wanneer je over het prijskaartje begint. Toch is het erg verstandig om de opdrachtgever te vragen naar de totstandkoming van het bedrag. Is er wellicht meer beschikbaar? Wat krijgt de rest? Door open kaart te spelen over de tijd die in het project, de voordracht of uitvoering gaat zitten, kunnen jullie samen tot een acceptabele prijs komen.

Bespreek je vergoeding met vrienden of collega’s.

We kunnen je dit niet genoeg op het hart drukken: maak je honorarium bespreekbaar! In onze ervaring wordt er te weinig gesproken over inkomsten in de culturele sector. Hoe vaker het onderwerp ter sprake komt, hoe beter je zelf kan inschatten wat een redelijk aanbod is en wat niet.

Onderhandelen is noodzakelijk.

Het is gemakkelijk om te denken: ik ben helemaal geen onderhandelaar. Waarschijnlijk ben je niet de enige die met dit gevoel rondloopt. Het kan enorm helpen door met vrienden of kennissen over deze moeite te praten, maar ook om cursussen te volgen. Lees vooral ons artikel over initiatieven bij jou in de buurt!

Stel een minimumprijs op.

Zorg dat je voor de onderhandeling begint een kader hebt vanwat redelijk is. Kom de meeting binnen met een minimumprijs en wees niet bang om op je strepen te staan als ze met een bedrag komen dat minder is.

Mik hoog.

Niemand zal je raar aankijken als je probeert te onderhandelen over een stevig uurloon. Veel opdrachtgevers betalen graag meer voor kwaliteit. Daarnaast geeft een hoge inzet je meer speelruimte met de prijs, dan als je begint met je minimumprijs.

Nee is ook een antwoord.

Van de wind kun je niet leven, en gratis werk doen levert je op langer termijn vaak niets op. Volgens schrijver Jeff Goins is het zelfs schadelijk voor je professionaliteit naar de buitenwereld toe om werk gratis te doen. Wanneer er ‘geen budget’ beschikbaar is, overweeg dan ook om de klus af te wijzen. Steek de bespaarde tijd in werk dat je wel iets oplevert.

Het is belangrijk om je werk op waarde te schatten en ook voor die waarde te staan in gesprek met een opdrachtgever zodat onderbetaling tegen wordt gegaan. Het bespreekbaar maken van honoraria en uurloon zijn grote factors in het bereiken van dat doel. We hopen dat deze lijst met tips je helpt de volgende keer dat je in gesprek gaat over een betaling voor een klus en dat je goed gecompenseerd wordt. Succes!

Meer tips voor ondernemen na je studie