Lynn Kosakoy

Eindwerk

Move School Make Society is een project bestaande uit een educatieve dansvoorstelling voor leerlingen en leerkrachten in het primair onderwijs. De dansvoorstelling is ontwikkeld in samenwerking met vier dansers met een achtergrond in danseducatie en/of het primair onderwijs. De voorstelling bestaat uit een kader, ‘dansant burgerschap’, waarbinnen de dansers al improviserend een voorstelling in bijvoorbeeld een klaslokaal dansen. De dansers verbinden fysiek met elkaar, de ruimte en toeschouwers zoals de leerlingen en leerkracht.

Scriptie

De scriptie die ik voor het afstuderen schreef heeft toepasselijk dezelfde titel als het eindwerk. Move School, Make Society; Een verbinding tussen dans en burgerschap in het primair onderwijs. Het onderwerp van de scriptie is een thema of werkvorm die ik ‘dansant burgerschap’ heb genoemd. Dit dansant burgerschap is als het ware de toepassing van danseducatie binnen het burgerschapsonderwijs zoals dit voor het primair onderwijs staat omschreven.

Vanuit theorie, opgedane kennis, inzichten en eigen ervaringen op het gebied van dans(educatie), primair onderwijs en het leergebied burgerschap heb ik dansant burgerschap kunnen verdelen in vier ‘elementen’. Deze elementen zijn ‘Identiteit’, ‘Fysieke intuïtie’, ‘Ik en de ander’ en ‘Samenzijn’. De elementen richten zich op de fysieke beleving/beweging van het individu, het individu versus een ander of de ruimte en het individu in de groep. De elementen worden ingezet om tot reflectie op burgerschap te komen. In mijn scriptie wordt onderzocht of de elementen van dansant burgerschap kunnen worden ervaren door zowel de dansers als toeschouwers tijdens een repetitie of voorstelling.

Visie

Taal- en rekenonderwijs is onderwijs dat vaak wordt benoemd als belangrijk. Echter brengt de snel veranderende wereld verschuivingen met zich mee wat betreft de invulling van het onderwijs. Curriculuminnovaties blijven niet uit en andere leergebieden naast rekenen en taal worden van groter belang voor de maatschappij.

Als kunstvakdocent pleit ik -natuurlijk- voor meer en beter onderlegd kunst- en cultuuronderwijs. Het leuke aan kunst- en cultuuronderwijs is dat het verder gaat dan wat bijvoorbeeld de tekst in een boek je vertelt. Ik zie kunst en cultuur als een basis van wie ik ben en hoe ik de wereld om mij heen zie. Dans is daarin niet anders en voor mij een bijzonder reflectiemiddel.

Dans is een fysieke vorm van kunst waarbij woorden overbodig zijn. Het doet een beroep op ons ‘invoelingsvermogen’ en lichamelijke verbondenheid. Dans biedt een fysieke reflectie op het ik, de ander en de wereld en brengt verbindingen tot stand. Hiermee gaat dans voor mij hand in hand met het stukje burgerschap wat zich richt op sociale vaardigheden, omgangsvormen en ontdekken van jezelf ten opzichte van de ander. Om die reden ben ik gaan sleutelen aan een verbinding tussen danseducatie en burgerschapsvorming in het primair onderwijs.

Deze verbinding tussen danseducatie en burgerschapsvorming heb ik ‘dansant burgerschap’ genoemd. Vanuit verschillende invalshoeken en bronnen werkte ik in mijn theoretisch kader toe naar een fundament voor dit dansante burgerschap. Tegelijkertijd ben ik de vloer op gegaan met dansers om op artistieke wijze -door onder andere de werkvorm ‘viewpoints’ te gebruiken- te ontdekken wat dansant burgerschap is. Gesprekken, logboeken, videomateriaal en het gezamenlijk bewegen bracht mij uiteindelijk naar de essentie van dansant burgerschap. En het bracht me een voorstelling voor leerlingen en leerkrachten in het eigen klaslokaal.

We hebben deze bijzondere dansvoorstelling mogen uitvoeren in een aantal klaslokalen. Daarin zien en voelen we dat er uitzonderlijke dingen gebeuren. Leerkrachten zien hun leerlingen opgaan in de dans. Leerlingen voelen zich verantwoordelijk voor het dansante lijnenspel en kunnen door middel van dans reflecteren op hun rol als individu in de groep. Een waardevol proces dat bijna niet te vangen is in woorden, maar wel te vangen is in beweging en ervaringen. En ondanks dat we moeten leven op afstand is dit dansante burgerschap een groot goed als het gaat om het vinden van elkaar en maken van contact.

Doel & ambitie

Wat ik voornamelijk wil bereiken met Move School Make Society is een nieuw beeld van wat dans in een klaslokaal kan betekenen voor zowel leerling als leerkracht. Dat het, zoals de titel zegt, de school in beweging zet en daardoor veranderingen plaatsvinden in het gedachtegoed van wie het individu is in de groep. In het gedachtegoed van wie of wat de rol van de burger is in de samenleving. Zo bouwen we aan burgerschap.

Daarnaast vind ik het belangrijk dat er anders wordt gekeken naar dans door leerkrachten. Zij zien dans nu vaak als pasjes die ze niet kunnen en lenigheid die ze niet hebben. Maar er ligt een veel grotere kracht in wat dans is of kan doen. Als we willen dat dans een grotere rol krijgt in het (primair) onderwijs moeten we laten zien dat een leerkracht een dansles kan geven zónder daarvoor zelf te moeten bewegen.

Voor het project Cultuureducatie met Kwaliteit ben ik samen met een klein team vanuit mijn onderzoek bezig met de ontwikkeling van danskaarten en stappenplannen voor lessen. Dit materiaal is ontwikkeld vanuit het kader van dansant burgerschap. Het doel is dat de leerkracht met de danskaarten en stappenplannen zelf een dansles kan geven.
Daarnaast wordt er een training ontwikkeld voor scholen en leerkrachten waarin ze leren hoe de danskaarten en stappenplannen te gebruiken. We willen leerkrachten trainen in het kunnen geven van een les dansant burgerschap.
Move School Make Society blijft op deze manier niet alleen een scriptie. Het wordt een project waarin we een pakket op maat aanbieden. Een school kan dan kiezen voor de dansvoorstelling, danskaarten, stappenplannen, trainingen en workshops door dansdocenten.

Zelf hoop ik wat te kunnen betekenen voor het kunst- en cultuuronderwijs in Nederland. Meedenken over beleid en curriculum om zo een toekomst te geven aan fundamentele kunst- en cultuureducatie in het (primair) onderwijs.

Sta jij op deze pagina? En heb je een opmerking? Mail naar de redactie.