Marlynn Beunk

Toekomstverbeelding als educatieve ruimte

Een artistiek-educatief onderzoek naar het stimuleren van toekomstbewustzijn door het schrijven van sciencefiction in het gespecialiseerd onderwijs.

Toekomstbewustzijn is van bijzonder belang voor jongeren. In de huidige samenleving moeten zij in staat zijn om met veel onzekerheden hun eigen pad uit te zetten. Jongeren hebben bovendien bovengemiddeld veel keuzes te maken die van invloed zijn op hun levenskoers én op de samenlevingen van de toekomst. Als artisteducator en docent vind ik het daarom belangrijk dat leerlingen leren nadenken over de complexiteit van de maatschappij en hun plek daarin.

In mijn werk als docent in het voortgezet gespecialiseerd onderwijs zie ik hoe ingewikkeld het kan zijn om over de toekomst na te denken. De leerlingen hebben een fysieke beperking, een langdurige of chronische ziekte, of psychologische problematiek. Voor hen roept de toekomst, net als voor andere jongeren, onzekerheid op, maar vaak ook confrontatie: zij zijn in hogere mate afhankelijk en beperkt in hun mogelijkheden. Denken over de toekomst kan daarom weerstand oproepen.

Ik heb geleerd hoe ik over de toekomst kan nadenken

Binnen mijn artistiek-educatief onderzoek creëerde ik speelruimte om na te denken over toekomstige werelden. Ik onderzocht hoe het schrijven van sciencefictionverhalen, met behulp van AI, het toekomstbewustzijn van leerlingen in het gespecialiseerd onderwijs kan stimuleren.
Kunsteducatie bevordert immers de creativiteit om toekomstbeelden op te halen en te concretiseren. Zo kan kunst leerlingen ondersteunen bij het uitdrukken van zaken waar zij geen grip op hebben. Daarnaast helpt kunsteducatie leerlingen om de veranderende werkelijkheid beter te herkennen, waardoor zij er vorm en betekenis aan kunnen geven. Het maakt hen flexibeler in hun denken.

Ik vond het leuk, want je kon je fantasie erin kwijt. 

Met een tijdcapsule reisden we terug naar het heden. Wat betekenen deze verhalen in het hier en nu?

Voor de toekomst hoop ik dat we in het onderwijs actief durven inzetten op het verkennen van heersende discoursen en het bedenken van alternatieven hiervoor. Speelruimte is essentieel; het schrijven van fictie is daarbij bijzonder kansrijk.

Deze pagina is voor het laatst gewijzigd op 26 juni 2025

Sta jij op deze pagina? En heb je een opmerking? Mail naar de redactie.