Lieke Karssemeijer

Verhalen van de straat.

‘’Het ergste aan dakloos zijn is dat mensen je voorbijlopen en je niet meer aankijken. Je voelt je gewoon geen mens meer.’’ Dit is een zin van Rory die mij het laatste zetje gaf om mijn project te starten. Rory was de eerste dakloze persoon die ik sprak in mijn onderzoek, zijn verhaal raakte mij. Mensen die op straat leven hebben allemaal een verhaal. Deze is even waardig om aan te horen als het verhaal van ieder ander, maar waarom doen wij dit dan niet?

In Ritzo ten Cate zijn werk ‘’Gewoon een Kop Koffie’’ omschrijft hij hoe hij in gesprek raakte met straatkrantverkoper Jonny de Graaf; ‘’Ik hoefde zijn krantje niet, maar vroeg hem hoe ik hem wel kon helpen. Hij reageerde; ‘’Ik hoef geen hulp, maar in de Oosterstraat zit een mevrouw en die nodigt me af een toe uit voor gewoon een kop koffie. En dat vind ik heel fijn.’’ Met deze zin wordt de kern van mijn project omvat. De mens achter ‘’de dakloze’’ waardig laten voelen door ze te zien als naasten en gewoon met ze in gesprek te gaan.

Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat de meest pijnlijke aspecten van dakloos zijn het gebrek aan erkenning en menselijke aandacht en de continue verandering zijn. Er wordt een afstand gecreëerd door aannames die van generatie op generatie worden doorgegeven en hierdoor in stand worden blijven gehouden. Ook de mensen zelf worden vaak geconfronteerd met deze aannames, ondanks dat het overgrote deel ervan niet waar is.

‘’Het gelaat spreekt. Het spreekt, en daarin maakt het alle spreken mogelijk en geeft het daaraan een begin.’’ Stelde Emmanuel Levinas in zijn essay ‘’Totalité et Infini: Essai sur l’extériorité.’’ Hij stelt dat er verantwoordelijkheid ontstaat door iemand aan te kijken. Het gezicht van de ander vraagt om erkenning en menselijkheid. Volgens Levinas begint het moment van contact dan ook met de gezichtsuitdrukking en de houding van de ander. Een vriendelijke groet kan al genoeg zijn om de ander waardig te laten voelen in het zijn.

Voor dit project ben ik Zwolle ingegaan om gesprekken aan te gaan met mensen zonder thuis. Ik kreeg veel verhalen te horen, met daarbij erg enthousiaste blikken van de mensen zelf; ze waardeerde het luisterende oor.

Ik ben hierna begonnen met experimenteren met klei en gedichten schrijven; voor ieder een eigen gedicht. Uiteindelijk heb ik een route gecreëerd door de stad. Deze loopt vanaf ArtEZ, langs de Grote Kerk en parken, naar het Station (of andersom). Elk punt op de route is belangrijk voor een thuisloze en verteld hun verhaal door middel van beelden.

Bij deze nodig ik je uit om de route te gaan lopen en je open te stellen voor de verhalen van deze mensen. Want wat zou er gebeuren als wij ze vriendelijk gedag zeggen in plaats van stil voorbij te lopen? Wie zit er nou echt achter dat oude mannetje dat bij jou bij de supermarkt zit?

Deze pagina is voor het laatst gewijzigd op 7 mei 2025

Sta jij op deze pagina? En heb je een opmerking? Mail naar de redactie.