Rachel Breukelman

De makende ontwerper

Scriptie

Mijn verlangen naar authenticiteit, een streven naar echtheid in onze kunstmatige massacultuur                                     
De keuze van het onderwerp authenticiteit ligt erg dicht bij mijzelf. Het is een persoonlijk gemis en verlangen dat ik soms dagelijks ervaar en wat begon als een positieve, romantische en enigszins naïeve blik richting het verleden. Hierin romantiseerde ik het pre-industriële leven en verlangde ik vaak terug naar die tijd zonder regels en vastigheid. Ondertussen heb ik mijn naïeve blik bijgesteld in een meer bewuste, onderzoekende en realistische blik. Vroeger was namelijk echt niet alles beter. Maar ondanks alle informatie die ik heb opgedaan, over het leven in de pre-industriële tijd, blijft mijn romantische verlangen toch aanwezig. Met dit betoog ben ik gaan onderzoeken waar dat verlangen vandaan komt en hoe ik in onze huidige, snelle en vooral kunstmatige wereld gehoor kan geven hieraan.

Visie

In de aanloop naar mijn toekomst in het werkveld, kreeg ik het erg benauwd van het idee om de hele dag op een kantoor te zitten en via computerprogramma’s op afstand ontwerpen te creëren. Hierin kan in mijn ogen mijn energie en creativiteit niet genoeg tot uiting komen. Mijn ideale baan voor de toekomst zou dan ook een bij een bedrijf zijn waar we juist door zelf te maken, te overleggen en te onderzoeken, gezamenlijk waardevolle dingen kunnen laten ontstaan. Een ontzettend mooi en respectvol proces, die ik het afgelopen jaar zelf al heb mogen ervaren en waar ik eigenlijk nooit meer vanaf wil stappen.

Mijn persoonlijke visie en werkmethode is dan ook een verlenging geworden van wie ik ben als persoon. Iemand die graag met haar handen werkt en veel plezier en energie haalt uit het zelf bouwen van onder andere producten, meubels en bouwwerken. In mijn afstudeerproject ben ik hierom de uitdaging aangegaan om met de hand een 1 op 1 werkplaats te bouwen en hierin uitsluitend gebruik te maken van lokale, gevonden restmaterialen die ik gered heb van de sloop. Door in dit proces telkens te schakelen tussen het ontwerpen en bouwen, kon ik deze normaal afzonderlijk lopende processen samensmelten en gelijktijdig laten verlopen. Zo kon ik door te maken, het ontwerp telkens inspireren en tegelijkertijd binnen het ontwerp, gedachtes direct uitwerken en testen.

Wanneer je op deze intuïtieve wijze werkt en het ontwerpen en bouwen samensmelt, ontstaat er ruimte voor toeval en kan je door direct op het materiaal en de omgeving te reageren deze balans gemakkelijker vinden. Daarbij kan er gekeken worden naar materialen die in de lokale omgeving aanwezig zijn, of kunnen de bestaande elementen, voor een nieuwe functie hergebruikt worden. Zo heb ik voor dit project materialen verzameld bij verschillende plekken in en rondom Zwolle. In de gevonden materialen heb ik de kwaliteiten en eigenschappen als inspiratie genomen en met zo min mogelijk bewerking bruikbaar gemaakt. Zo vond ik inspiratie in de inkeping van de balken van het verpakkingshout en heb ik deze gebruikt om er een gereedschapswand van te maken en heb ik de gevonden boomstammen enkel met een stalen pin hoeven te verlengen om er een interessante gevel van te maken. Normaliter zouden deze boomstammen eigenlijk naar Duitsland gaan, om hier verpulverd te worden tot mdf. Zo zie je dat door intuïtief te werken, je op een respectvolle wijze met materialen omgaat en je op een nieuwe manier naar je omgeving en haar aanwezige materialen kan kijken.

Deze werkwijze zorgt vooral voor veel verassingen en vernieuwende oplossingen, die je bij het vooraf bedachte proces nooit in had kunnen calculeren. Door dit samengesmolten proces kon ik details, composities en verbindingen direct ter plekke bedenken en testen, waardoor het eigenlijk altijd precies paste bij het materiaal en wat het ontwerp op dat moment nodig had.

Ik heb vooral gemerkt dat het een ontzettend respectvol proces is, waarin dingen niet op de voorhand worden afgeschreven en als afval worden gezien, maar juist worden gebruikt als kwaliteit en reactiepunt, waar andere elementen dan weer op kunnen reageren. Zo kan je het ontwerp blijven inspireren en kan het op natuurlijke wijze vanuit zichzelf ontstaan. 

Doel

Mijn doel als ontwerper is, om zelf weer centraal te staan in zowel het ontwerp- als bouwproces.

Met mijn werk wil ik laten zien, dat deze werkwijze kan zorgen voor persoonlijke, interessante en waardevolle ontwerpen. Het is een tegenreactie op de voorgeprogrammeerde kunstmatige elementen van ons leven in de massacultuur, waar alles vooraf op een gestandaardiseerde wijze wordt ontworpen en vervolgens wordt uitbesteed en uitgevoerd. Hierdoor zijn we als architecten en ontwerpers tegenwoordig zo ver verwijderd van het zelf creëren. We ontwerpen vaak op afstand via computerprogramma’s anonieme ontwerpen, voor anonieme locaties en gebruikers. Juist door deze afzonderlijke processen nu weer samen te smelten en gelijktijdig te laten verlopen kunnen we op hele respectvolle wijze weer luisteren naar onze omgeving en de materialen die daar aanwezig zijn verwerken in het ontwerp. Een ontzettend mooi en respectvol proces, waarmee we onze omgeving weer van waarde kunnen voorzien.

Deze pagina is voor het laatst gewijzigd op 24 juni 2022

Sta jij op deze pagina? En heb je een opmerking? Mail naar de redactie.