naar verhaaloverzicht
1 juli 2021
"Geef jongeren de kans om de samenleving vorm te geven"
Van oorsprong is Jan Erik grafisch ontwerper. Hij studeerde grafisch ontwerp aan ArtEZ in Arnhem, en toen hij daarmee klaar was richtte hij zijn eigen bureau op. Na vijftien jaar was hij er klaar mee en ging een heel andere kant op: hij kocht een modeketen van twaalf winkels en wilde die innoveren. Maar daar haalde Jan Erik zijn passie niet uit.
Betekenisvolle oplossingen
Jan Erik kwam daarna als teammanager op het Cibap terecht, een mbo-vakschool voor vormgeving. “Daar worden jonge mensen opgeleid om vormgeving vooral in te zetten voor marketing en communicatie. Maar daar zie ik geen toekomst in. Ik dacht: kunnen we vormgeving niet inzetten voor betekenisvolle oplossingen voor mens en maatschappij?” Daarom heb ik gekozen voor het docentschap. Bij de opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving (DBKV) kon ik onderzoeken hoe ik van grafisch ontwerp richting social design kon gaan: het ontwerpen ten bate van een sociale en inclusieve samenleving.”
Atelier Urgent
Op mbo-niveau zou er absoluut een opleiding Social Design moeten bestaan, vindt Jan Erik, zodat studenten het verschil kunnen maken in de samenleving door middel van design. “Op hbo-niveau gebeurt er van alles op dat gebied, maar juist op het mbo zitten ontzettend creatieve mensen.” Zijn educatieve ontwerpopdracht draaide dan ook om de vraag of je een opleiding kunt ontwerpen waarbij mbo-studenten kunnen bijdragen aan een betere wereld. “Dan verbind je de belangen van generatie-Z – de jongeren van nu -, het bedrijfsleven, het Cibap en de samenleving."
Onterecht
Jan Erik begon met een leerroute: een mooie opstap naar een echte opleiding. Hij testte die op het Cibap. “Ik kon werken met studenten uit Fase 4, en met hen deed ik acht workshops van tweeënhalf uur. Ik heb ze zelf sociaal-maatschappelijke vraagstukken laten kiezen om mee aan de slag te gaan, en dat heeft uiteindelijk heel bijzondere projecten opgeleverd. Bijvoorbeeld een onderzoek naar de mentale en fysieke gevolgen van de coronapandemie bij jongeren en een bijbehorende app voor jongeren: Covi, je pandemie-maatje.” Met die app kon Jan Erik dan weer naar het bedrijfsleven: “De boodschap was: ‘jullie huren hier hbo’ers voor in, maar wij mbo’ers kunnen dit net zo goed’. Op het mbo wordt vaak neergekeken, en dat is zó onterecht.”
Wildplakken
Jan Erik combineerde de opleiding DBKV met zijn werk op het Cibap. Hij heeft, zoals hij het zelf zegt, de afgelopen jaren belachelijk hard gewerkt. “Weekenden, vakanties, avonden. Maar ik had een doel voor ogen, en daar word je zo enthousiast van. Dan knal je er gewoon in.” Fantastisch vond hij het moment dat hij educatie, social design en beeldende kunst wist te combineren. Dat hij het met elkaar kon verbinden. “Het kwam samen in Leiders van de Toekomst: posters met daarop quotes van idealistische jongeren. De visies van de jongeren over een inclusieve samenleving raakte mij meer de visieloze boodschappen van politieke partijen.” Ik had als tip gekregen om het plakken niet ’s nachts te doen, maar overdag, en om gewoon in gesprek te gaan als de politie zou komen. Toen puntje bij paaltje kwam, sliep ik er niet van: ik werk op een nette school, straks kom ik in het gevang terecht, wat moet ik dan? Uiteindelijk heb ik het tóch gedaan, maar dan op legale plakplekken. Ik heb de posters van Leiders van de Toekomst toen over verkiezingsposters geplakt, omdat ik vind dat het woord van die jongeren moet worden gehoord. Dat vond ik veel beter.”
Jan Erik: “Deze wildplakker van GroenLinks (links op de foto, red.) maakte graag een goede plek vrij voor mijn posters.”
“Ik ben nu echt docent”
Nu, na twee jaar DBKV, heeft Jan Erik het idee dat hij alles uit de opleiding heeft gehaald. “Ik heb gekeken hoe ik mijn creativiteit en mijn ondernemingszin kon inzetten waardoor mensen anders naar een inclusieve samenleving gaan kijken, of enthousiast worden en zich willen aansluiten.” De opleiding heeft op professioneel vlak veel betekend voor Jan Erik. “Ik heb heel veel gehad aan de lessen educatie. Heel simpel: een lesbrief schrijven. Dat had ik nog nooit gedaan. Maar ook veel groter: het curriculum dat ik heb ontworpen. Dat had ik nooit zonder de opleiding DBKV gekund.” Ook op persoonlijk vlak betekende de opleiding veel voor hem. “Door mijn ervaring als eigenaar van een kledingketen – waarbij ik geen vakmanschap had, ben ik tot de conclusie gekomen dat ik altijd, bij alles wat ik doe, over vakmanschap wil beschikken. En daarom kan ik nu, na de opleiding DBKV, hardop zeggen dat ik echt docent ben. Ik wil nog verder leren, maar de basis heb ik.”
