"Mijn verlangen naar duidelijkheid wordt op de kunstacademie soms best lastig gevonden."

ArtEZ studium generale vroeg jou om portretten van haar zeven medewerkers te maken. Kan je iets vertellen over het proces en over hoe je te werk bent gegaan?

'Allereerst heb ik een aantal van mijn portretten laten zien en gevraagd welke stijl het meeste aansprak. Vervolgens ben ik naar Arnhem gegaan om de medewerkers van ArtEZ studium generale te ontmoeten en portretfoto’s te maken die ik als basis voor mijn getekende portretten kon gebruiken. Toen ben ik in de gekozen stijl aan de slag gegaan, stuurde een aantal schetsen op en daar kreeg ik weer feedback op. Het eerste portret was een langer proces van heen en weer mailen. Daarna had ik een werkmethode en ging het sneller. Geregeld kreeg ik feedback over de gelijkenis van de portretten. Dan had ik bijvoorbeeld een neus te groot gemaakt of vond iemand zich er te oud uitzien. Ik hou er ook wel van om dingen uit te vergroten, om het een beetje cartoonesk te maken, maar de geportretteerden wilden ook graag gunstig voor de dag komen en dat snap ik ook. Om voor gelijkenis te zorgen maakte ik een lijntekening met de foto ernaast. Het invullen van het portret ging vervolgens wat vrijer. Ik vind de eerste portretten van deze reeks nog vrij netjes maar de latere portretten zijn wat losser. Over die losse stijl, waar ik zelf iets meer vrijheid heb genomen, ben ik zelf het meest tevreden.'

Waarom spreken portretten jou aan?

'Het zit in de familie. Mijn vader tekende ook al familieportretten. Aan het begin van mijn studie ben ik veel met zelfportretten bezig geweest. En in mijn scriptie Het gezicht achter het portret heb ik verschillende aspecten van portretten uitgediept. Waarom wordt een portret gemaakt, wat was de eerste vorm van een zelfportret, welke bouwstenen maken een portret, waarom zien mensen in levenloze objecten vaak gezichten etc.? Ik hou ook erg van redactioneel illustreren en dat zie ik ook als een soort portretteren. Als maker zeg je iets over jezelf in een illustratie.
Portretten zijn iets menselijks. Het is een kunst om diegene of de situatie zo vast te leggen dat de ander zichzelf daar ook in (h)erkent. Door portretten leer je indirect de ander een beetje kennen. En niet alleen de ander, maar ook jezelf. Zo gaat de serie zelfportretten van mij over hoe ik zonder bril de wereld en mijzelf zie. Het geeft je een inkijkje in hoe iemand naar zichzelf of om zich heen kijkt.'

Kan je iets vertellen over je ontwikkeling in de afgelopen jaren, tijdens je studie Illustration Design aan ArtEZ in Zwolle? Hoe heb je je eigen stijl en werkmethode gevonden?

'Toen ik met deze studie begon was het erg wennen en zoeken. Ik vind het fijn als opdrachten duidelijk zijn, ik heb kaders nodig. Voordat ik bij ArtEZ ging studeren, heb ik MBO grafische vormgeving gedaan. Op het MBO zijn de opdrachten heel duidelijk. Ook de afstudeeropdracht daar was heel duidelijk omschreven. Op het HBO is het van ‘begin maar’. Een groot verschil. Als opdrachten vaag zijn, ga ik zwemmen en komt er niets uit. Ik kreeg bij ArtEZ wel eens het commentaar dat ik precies had gedaan wat de docent als voorbeeld had gegeven. Andersom, als de opdracht duidelijk is, dan gaat het me goed af en kom ik los. Zoals die ene keer toen de opdracht was om drie affiches te maken die iets over mij vertelden en ik posters maakte over mijn sportvereniging, mijn interesses en één van mijn vele muzieksmaken. Ik had wat tijd nodig om hierachter te komen en er mee om te leren gaan.

Daarom heb ik mijn derde jaar bij ArtEZ twee keer gedaan en daar ben ik heel blij mee. Toen ik het derde jaar opnieuw deed, was er een nieuwe, projectmatige lesmethode ingevoerd die voor mij veel beter werkte. We werkten steeds twee weken aan één project en daarna kwam weer een volgende project. Bijvoorbeeld twee weken redactioneel onderzoek en daarna twee weken typografie en daarna meer verhalend. Die focus op één onderwerp werkt heel goed voor mij. Dit jaar heb ik, naast mijn afstuderen, een project met De Groene Amsterdammer gedaan waarbij we illustraties bij artikelen moesten maken. Dat was ook een fijn project vanwege de houvast van een duidelijk onderwerp, een formaat en plek van publicatie. Dat werkt prettig voor mij. Die wens naar duidelijkheid is soms wel lastig. Het is belangrijk om structuur en vaste rituelen te hebben, zeker in deze coronatijd. Als ik het doe zoals ik gewend ben, dan gaat het wel goed. Ook planning en ritme zijn hierbij van belang. Een goed georganiseerd project of duidelijke opdracht zorgen ervoor dat ik voor mijzelf meer helderheid kan creëren.'

Vond je dat er bij docenten genoeg begrip was voor jouw verlangen naar duidelijkheid?

'Ik heb niet het gevoel dat ik 100% begrepen word. Soms wel hoor. Eva Blaak is mijn afstudeermentor en ik heb het idee dat zij weet en snapt hoe het bij mij werkt. Andere docenten zeggen: ‘Pak die vrijheid en begin gewoon!’ Ik ben er zelf ook niet heel open over. Vind het lastig om contact te zoeken met docenten en om het uit te leggen. Ik heb ook wel de mentaliteit dat als ik ergens mee zit ik het zelf wil oplossen. Ik heb dat ook als feedback gekregen. Dat docenten zeiden: ‘We kunnen wel weer een gesprek hebben, maar als er niets is om over te praten houdt het op’.

Docenten proberen soms hun visie aan mij op te dringen. Sowieso vind ik dat lastig aan de kunstacademie, al die verschillende meningen. Deze docent zegt dit en die dat. Daardoor ga ik soms alle kanten op. Wat vind ik? Ik heb moeten leren, en ben dat nog steeds aan het leren, om de mening van docenten los te laten en bij mezelf na te gaan wat ik goed vind. Ik sta open voor tips en feedback maar probeer wel bij mezelf te blijven.'

Vertel eens over dit afstudeerjaar, waar ben je mee bezig (geweest)?

'In september ben ik begonnen met mijn stage bij ArtEZ alumnus Illustration Design Jasper Rietman. Het is best apart om stage te lopen in coronatijd. Ik heb veel vanuit huis gewerkt. Jasper Rietman is van de klare lijn, een beetje strip-achtig. Ik was aan het einde van mijn (tweede) derde jaar begonnen met een graphic novel over corona. Die heb ik ook met Jasper besproken. We vonden een werkwijze om de ene week een schaduwopdracht voor Jasper te doen en de andere week een bladzijde voor mijn graphic novel te maken. Jasper was uitgebreid in zijn feedback, daar heb ik veel aan gehad. Het was een fijne stage die me werk heeft opgeleverd waar ik met plezier op terugkijk.

Na mijn stage hebt ik mijn scriptie afgemaakt en nu ben ik weer beeldend bezig. Mijn graphic novel over corona is mijn afstudeerproject geworden. Het gaat over een virus, niet per se corona, en het hoofdpersonage wordt wakker in een wereld waar alle vrijheden afgenomen zijn. Het is een beetje geïnspireerd op 1984 van George Orwell en Brave New World van Aldous Huxley, die futuristische setting sprak me wel aan. Het is fijn om nu met een product bezig te zijn, dat geeft me houvast. En naast het illustreren ben ik ook aan het schrijven. Ik heb het altijd al een gaaf idee gevonden om een eigen verhaal en boek te maken. Ben benieuwd waar het heen gaat.'