Marjolein de Wit

Macht der gewoonte

Misconcepties, taboe en stigma. Dat is waar iemand met een Obsessieve Compulsieve Stoornis (OCS) ook wel bekend als dwangneurose of de Engelse benaming OCD (Obsessive Compulsive Disorder), veel mee te maken krijgt. OCS is een psychologische stoornis waarbij iemand last heeft van opdringende dwanggedachten en -handelingen, waaruit “rituelen” ontstaan. Het is een veel voorkomende stoornis. Zo lijdt volgens UMC Groningen ongeveer 1 op de 100 Nederlanders aan OCS. Echter wordt het nog te vaak onderschat en onbegrepen door de vele misconcepties rondom het onderwerp. Dit zorgt er zelfs voor dat mensen de stoornis niet bij zichzelf herkennen of zich er over durven uitspreken en daardoor niet geholpen kunnen worden.  

Daarnaast hangt er nog altijd een stigma rond psychologische stoornissen en dit wordt in stand gehouden door de norm ‘normaal’. Het huidige beeld van de ‘normale’ mens is onhaalbaar, niet meer actueel en vrijwel niemand voldoet eraan. Er is in de huidige maatschappij een te hoge drempel om te vertellen dat je psychologische problemen hebt. Als OCS niet behandeld wordt zullen de dwangklachten verergeren en kunnen fysieke klachten, een depressie en een onleefbaar leven ontwikkeld worden, wat zelfs kan leiden tot zelfdoding. Representatie en accurate informatie over de stoornis mist, zodat de misconcepties over OCS in stand worden gehouden. Deze problematiek is het uitgangspunt van mijn onderzoek. De maatschappij heeft een norm gecreëerd van een ‘normaal’ mens, maar dit beeld is niet meer actueel en zal dus ook bijgesteld moeten worden. 

Naar mijn mening kunnen ontwerpers daar een grote rol in spelen. Het huidige beeld van OCS moet vervangen worden door een positiever, realistisch, diverser en toegankelijker beeld. Dat zal zorgen voor positieve verandering in hoe men denkt over OCS en wat een ‘normaal’ mens is. Ik zie het dan ook als mijn verantwoordelijkheid als ontwerper en ervaringsdeskundige van OCS om bij te dragen aan deze verandering. 

Met mijn project wil ik voor OCS een plek in de maatschappij opeisen, zodat mensen met OCS zich gehoord en gezien voelen. Het is mijn doel om OCS meer erkenning te geven, de juiste informatie te verspreiden en de kijker te activeren op een luchtige en toegankelijke manier. Zodat het hebben van de stoornis dragelijker wordt doormiddel van steun en begrip vanuit de maatschappij.  

'Macht der gewoonte’ is een installatie dat de toeschouwer een kijkje geeft in een leven met OCS. Door middel van verschillende elementen zoals audio, tekst en interactie wordt het proces van dwang nagebootst. Het is een interactieve ervaring waarbij dwanggedachten doormiddel van audio en tekst worden afgevuurd op de toeschouwer en wordt de toeschouwer verplicht een dwanghandeling uit te voeren om de dwanggedachten te laten verdwijnen doormiddel van het indrukken van knoppen. Echter werkt dit voor korte duur. De simulatie bouwt de spanning en chaos op en toont hoe OCS de complete controle weet te krijgen over iemand en uiteindelijk compleet vastloopt. ‘Macht der gewoonte’ is geen spel, maar een onverslaanbare simulatie van de werkelijkheid van een leven met OCS. 

Deze pagina is voor het laatst gewijzigd op 20 april 2023

Sta jij op deze pagina? En heb je een opmerking? Mail naar de redactie.