Marcelle Hilgers

Meer dan mens 

De mens als centraal uitgangspunt, de zuivere uitdrukking van het antropocentrische past niet meer in de wereld van vandaag. Het is het leven zelf dat centraal moet staan zegt schrijver Warndorf. Simpelweg komt dat volgens hem neer om het leven niet langer op te vatten als een filosofisch, wetenschappelijk te leren kennen, maar om praktisch, affectief te erkennen. Mijn onderzoek ‘Meer dan mens’ vertrekt vanuit die gedachte. Kunst als methode om een andere denkbeweging, ofwel een gebaar naar het leven toe te maken. Liefhebbend denken zoals Warndorf dat zo mooi zegt. 

“Dieren, planten, technologieën, mensen, aardlagen. Ze liggen allemaal op één hoop waarin alles in elkaar overloopt, transformeert en bloeit. Kijken we goed, dan zien we hoe divers de betekenisvolle handelingen zijn die plaatsvinden in de composthoop”

 
Meer dan mens is een artistiek onderzoeksproject over onze relatie met de niet-menselijke wereld. Hoe ervaren jongeren deze wereld? Hoe bewust zijn zij zich hiervan? Met de opdracht – maak een liefdesbrief voor een niet-mens – ging ik met zeventien jongeren van ROC Nijmegen op pad. We verkenden wat het begrip niet mens nou eigenlijk is en zochten naar onderwerpen. Wat maakt dat je van een niet-mens kan gaan houden? Jongeren schreven liefdesbrieven voor en ván de niet mens en realiseerden zich hoe de niet-mens deel van hen uitmaakt. Een veel groter deel dan ze aanvankelijk dachten. 
‘Meer dan mens’ gaat over de relatie tussen jongeren en de niet menselijke wereld. Dat kan een boom, een wolk, de wind maar ook een fiets, een telefoon of kledingstuk zijn. Hoe kijken jongeren aan tegen hun omgeving? Wat is hun dierbaar als het over ‘niet-mens’ gaat? Hoe beleven zij hun niet menselijke omgeving en welke relatie ervaren zij hier wel of niet mee? Het maken van een liefdesbrief gaat bij uitstek om meer dan kennis en feiten. Het verwijst naar de gevoelsmatige verbinding en betrokkenheid. De centrale vraag binnen dit project is: Hoe verhouden we ons tot de ander, het andere in een wereld van vandaag waarin crises elkaar opvolgen. “Er is een menselijke crisis van geest en ziel, het gaat over de vraag welk wezen wij, mensen, zijn – en wie we moeten worden om te overleven” (Caldwell, 2021).  
Voor de directe reacties van de studenten, en de ervaringen en uitkomsten van deze ontdekkingstocht, luister naar de eerste 2 podcastafleveringen van de de vijfdelige reeks “Meer dan mens’, waarin letterlijk en figuurlijk stem gegeven wordt aan de mens en de ‘niet-mens’. 

Wat sta je daar 
Een beetje te staren 
Terwijl ik langzaam meewuif in de wind 
In de zon schitteren mijn bladeren
 
Schaduwen worden vervormd 
Altijd veranderend 
Beschutting voor het licht 
Verkoeling in de hitte 

Maar ik sta hier niet voor jou 
Als torenhoog toilet 
Of als natuurlijke parasol 

Deze pagina is voor het laatst gewijzigd op 30 juni 2022

Sta jij op deze pagina? En heb je een opmerking? Mail naar de redactie.