Fetsje Anema
Eindwerk
#troosttaal is een kunstproject dat ontstaan is vanuit de troostende kracht van moedertaal. Verschillende mensen hebben een elfje (kort gedichtje van 11 woorden) geschreven in hun moedertaal. Deze elfjes heb ik eerst op Instagram geplaatst en later zijn 6 elfjes heel groot op de ramen van Stadkamer geplakt om alle Zwollenaren te troosten tijdens de coronacrisis.
Scriptie/essay
‘troosttaal, een essay over moedertaal, identiteit en kunst.’
Volgens de Duitse Cultuurwetenschapper Susanne Keuchel kan kunst als een ‘taal’ bruggen bouwen tussen verschillende taalgroepen en culturen (Arts Education in the Age of Cultural Diversity, 2015). Daarmee kan het ons begrip en empathisch vermogen voor andere sociale structuren vergroten. Keuchel stelt dat dit noodzakelijk is in een tijd van culturele diversiteit en heterogene sociale structuren, waar afwijken van de culturele standaard de basis is geworden voor (nieuwe) culturele identiteit.
Taal is de code van een cultuur, beweren linguïsten. Zonder de taal te beheersen kun je een cultuur nooit werkelijk leren kennen.
Uit mijn onderzoek is gebleken dat mensen een voorkeur hebben voor zowel kunst als mensen uit de eigen culturele omgeving. Mensen met een migratie-achtergrond maken deel uit van meerdere culturele groepen en beheersen meerdere codes. Hierdoor hebben zij vaak ook een bredere belangstelling voor kunst en andere culturele uitingen.
Kunstenaars kunnen zich vrij bewegen tussen talen en culturen en nieuwe metaforen tot stand brengen. Zo kan kunst de door Keuchel geschetste bruggen bouwen en zijn meertaligen de ambassadeurs en verbinders in onze hedendaagse multi-diverse en multiculturele samenleving. Het is daarom belangrijk en zinvol om ruimte te geven aan taaldiversiteit en taal vaker in te zetten als een artistiek middel.
Visie
Naast kunstenaar ben ik ook docent in het mbo. Ik houd er van om met mensen te werken en daarmee ontwikkeling en verandering tot stand te brengen. Ik haal veel inspiratie uit de psychologie en filosofie. Zo was de Amerikaanse psycholoog en schaamte-expert Brené Brown de grote inspiratiebron voor mijn vorige project over schaamte. Voor #troosttaal was het gedachtegoed van de Amerikaanse filosoof Susanne Langer en de Duitse cultuurwetenschapper Susanne Keuchel heel belangrijk.
Ik vind het altijd prettig om met studenten, vrienden, familie en collega’s van gedachten te wisselen. Wat zijn hun ervaringen, hoe kijken zij tegen het onderwerp aan? Het is te makkelijk om in je eigen ‘bubbel’ te blijven, daar leer je niks van.
Daarom werk ik graag samen met anderen. Dat kunnen studenten zijn, maar het kunnen ook onbekenden of professionele partners zijn. Ik werk graag samen met makers uit andere disciplines. Wat mij betreft wordt het pas interessant als we grenzen tussen kunstdisciplines kunnen overschrijden. Zodoende is het ook mogelijk om een breder publiek aan te spreken en een grotere impact te maken.
Sta jij op deze pagina? En heb je een opmerking? Mail naar de redactie.