De speelse kant van technologie
- Beeldende Kunst
- Vormgeving
Gaat kunstmatige intelligence (Artificial Intelligence, AI) ons overnemen? Die vraag leeft bij veel mensen en zeker ook in het publieke debat. Bart Hassink, student aan de bachelor Design Art Technology in Arnhem, verkent de (on)menselijk kant van AI in zijn afstudeerwerk.
Als kind was Bart Hassink al gefascineerd door videospelletjes en internet. “Ik vond het mooi om te zien hoe virtuele werelden gecreëerd werden in games; ik kon echt in die werelden verdwijnen. Ook legde ik nieuwe verbindingen met mensen door samen online spellen te spelen.”
Meteen enthousiast
Die fascinatie voor de mogelijkheden van de digitale wereld verdween niet toen Bart ouder werd. Integendeel. “Ik wilde bijvoorbeeld heel graag leren programmeren en was zeer geïnteresseerd in 3D-modelleren”, vertelt hij. “Via een vriendin hoorde ik voor het eerst over de bachelor Design Art Technology. Ik was direct enthousiast, omdat deze opleiding werkt met media waar ik zelf ook graag mee aan de slag wilde. En de werkwijze op ArtEZ sprak me aan.”
Bart schreef zich in. “Voor de toelatingsopdracht moest ik een persoonlijke website vormgeven en zo ver mogelijk uitwerken. Dat vond ik heel leuk; het voelde als een bevestiging dat ik de opleiding inderdaad heel graag wilde doen.”
Brede basis
De eerste twee jaar van de opleiding was het behoorlijk aanpoten, blikt Bart terug. “Je krijgt een hele brede basis mee. Zo ga je onder meer aan de slag met diverse programmeertalen, videobewerking, Photoshop, kunstgeschiedenis, beeldende vakken.”
Bart dook er vol enthousiasme in en werkte keihard. “In die tijd was het soms lastig om genoeg slaap te krijgen, omdat ik behoorlijk perfectionistisch en onzeker was aan het begin van de opleiding en mijn opdrachten graag heel goed wilde maken.”
Gepassioneerde docenten
Bart vertelt dat zijn docenten en medestudenten een grote stimulans voor hem waren. “De docenten hielpen me verder als ik geblokkeerd raakte bij het werken aan projecten. Bijvoorbeeld met interessante vragen, adviezen, referenties. Zij zijn super gepassioneerd over hun vak en willen hun kennis en vaardigheden graag overbrengen. Daar ben ik ze enorm dankbaar voor.”
Ook van de feedback van zijn (internationale) medestudenten leerde Bart veel. “We spenderen veel tijd aan het kijken naar en bespreken van elkaars werk. Dat is ontzettend waardevol. Je leert hierdoor reflecteren op je eigen werk.”
Projectmaand
Elk jaar van de opleiding staat er een studiereis op het programma. Deze is gekoppeld aan een thema. “Na de reis werken studenten uit verschillende jaarlagen samen aan een project rondom het thema: een performance, object, website of installatie. Dat is altijd fantastisch”, vindt Bart.
Hij vertelt over een projectmaand met als thema ‘de industrie achter het internet’, toen de studenten onder meer diverse mijnen bezochten. “Ons project was geïnspireerd op de tekeningen in de grotten in Maastricht. Het was een website, waarop gebruikers audio-opnames konden achterlaten in een abstracte, digitale grot.”
Tijdens een andere projectmaand verbleef Bart met medestudenten in de studio van kunstenaar Florentijn Hofman op de Hoge Veluwe. “Toen hebben we een audiovisuele lichtshow in elkaar gezet, met gekleurde DMX-lampen en 3D-brillen”, vertelt hij enthousiast.
Meer vertrouwen
In de opleiding krijg je niet alleen technische vaardigheden mee, maar word je ook uitgedaagd om je eigen visie te ontwikkelen, vertelt Bart. “De opdrachten worden steeds vrijer. Gaandeweg krijg je zo meer vertrouwen in je eigen ideeën en creatieve proces. Zelf laat ik me meestal inspireren door wat ik vreemd, grappig of ongemakkelijk vindt.” Zo maakte Bart al eens een website die met behulp van AI dickpics genereert. “Sommige wat realistischer dan andere”, lacht hij.
AI en emoties
Tijdens de opleiding groeide Barts interesse in AI. Zijn afstudeeressay gaat over de invloed van algoritmes op social media. “Ik vind het belangrijk dat mensen zich er nog bewuster van worden dat AI bepaalt wat zij te zien krijgen. En zelfs met wie ze in contact komen”, zegt hij.
Daarnaast werkt Bart aan een eindwerkstuk over AI. “Het is, eenvoudig gezegd, een digitale kopie van mijn armen en handen die een computer aansturen”, vertelt hij. “Ze lijken echt, maar net niet helemaal. Daar zit de spanning.”
Met het werk wil Bart mensen aan het denken zetten over de AI en emoties. “AI heeft nu nog geen lichaam. Maar wat als dat wel zo zou zijn? We hebben allemaal de neiging om emoties toe te kennen aan objecten die er menselijk uitzien en abstracte dingen die een soort ‘gedrag’ lijken te vertonen. Ik wil vooral duidelijk maken dat de emoties die we zien in AI van onszelf afkomstig zijn.”
Waardevolle leermomenten
Bart liep ook stage, bij Studio Toer in Eindhoven. Daar programmeerde hij onder meer de motortjes die lichtinstallaties in beweging zetten tijdens een voorstelling. “Ik merkte toen dat technologie bijzondere ervaringen kan creëren en emoties bij een publiek kan oproepen. Het is mooi om dat via de technologie te kunnen bereiken.”
Inmiddels is Bart bijna klaar met zijn opleiding. Hoe kijkt hij erop terug? “Ik heb het erg naar mijn zin gehad en veel waardevolle leermomenten gehad. En ik zou de opleiding zeker aanraden aan mensen die kritisch en speels de grens tussen technologie en kunst willen onderzoeken!”
