Yuliya Globa: “Het woord doelgroep mag van mij helemaal verdwijnen. We zijn een groep en doen het samen”
- Dans
- Docentopleidingen
“Dans moet toegankelijk zijn voor iedereen, ongeacht achtergrond, beperking, herkomst of andere dingen die ons in hokjes willen plaatsen.” Dat zegt Yuliya Globa, masterstudent Kunsteducatie én docent bij de opleiding Artisteducator in Dans van ArtEZ. Voor haar afstudeerproject creëerde ze een omgeving (WELAB) waarin verschillende mensen met verschillende lichamen zich kunnen ontwikkelen in dans. “Het woord ‘doelgroep’ mag van mij verdwijnen.”
Ze heeft een roerig verleden achter de rug. Yuliya Globa is geboren in Oekraïne en emigreerde op haar achtste naar Duitsland. Omdat ze de taal niet sprak en de cultuur niet kende, was dans voor haar een manier om zich met leeftijdsgenootjes te verbinden zonder met elkaar te hoeven praten. “Ik heb me de taal alsnog snel eigen gemaakt, maar je blijft toch een beetje een buitenstaander”, vertelt Yuliya. “Als kind was dat af en toe wel lastig. Kunst werd voor mij een middel om te overleven en te integreren.”
“Ik herbeleefde mijn emigratieperiode”
Omdat dans zo’n beetje haar leven was en Yuliya in Duitsland geen geschikte dansopleiding kon vinden om zich verder te kunnen ontwikkelen, besloot ze opnieuw te emigreren. Dit keer naar Nederland. Ze meldde zich aan bij ArtEZ en werd na twee pogingen aangenomen bij de opleiding Artisteducator in Dans in Arnhem. Enkele jaren na haar studie werd ze aangesteld als interdisciplinair coach voor verschillende docentenopleidingen van ArtEZ, en momenteel is ze bijna klaar met haar master Kunsteducatie. “Die ben ik gaan doen omdat ik op zoek was naar verdieping”, vertelt Yuliya.
Tijdens de master reflecteer je ook voortdurend op alles wat je doet en deed. Daardoor begon ik steeds meer dingen te bevragen, waardoor er ook steeds meer naar bovenkwam.”
“Het volgen van de master was heftig, omdat ik mijn emigratieperiode een beetje opnieuw herbeleefde, wat ook gebonden was aan taalgebruik. Tijdens de bachelor Docent Dans praat en schrijf je natuurlijk in het Nederlands, maar bij de master ligt er een andere focus op woorden en betekenisgeving. Je gaat weer een stapje verder. Tijdens de master reflecteer je ook voortdurend op alles wat je doet en deed. Daardoor begon ik steeds meer dingen te bevragen, waardoor er ook steeds meer naar bovenkwam.”
Dansonderwijs voor iedereen toegankelijk
Tijdens haar afstudeerproject WELAB keek ze als dansmaker eens kritisch naar haar eigen benen, voeten en handen. Wat doet ze eigenlijk als ze werkt met mensen met verschillende beperkingen? Yuliya: “Mijn onderzoek bestond eigenlijk uit het samenzijn van een mixed-abled groep mensen die een passie heeft voor dans. Omdat ik dansonderwijs voor iedereen toegankelijk wil maken, hebben we letterlijk en figuurlijk gekeken naar bepaalde werkvormen die ik kan gebruiken als dansmaker. En daarbij hebben we onszelf ook de vraag gesteld: wat is inclusie voor ons? Wat maken wij mee, wat vinden we waardevol en wat niet?”
Iedereen is een inspiratiebron in dans
Met WELAB wilde ze inzichten verzamelen van deelnemers. Hoe hebben zij de werkwijze ervaren en wat deed het met ze? Yuliya: “Een van de ‘conclusies’ is dat als er een mooie balans bestaat tussen vrijheid en kaders, deelnemers verschillende leermomenten ervaren die zij dan ook heel bewust waarnemen. Een andere uitkomst is: iedereen is een inspiratiebron in dans, vooral als degene een heel ander lichaam heeft. Uit je comfortzone stappen kan dus heel waardevol zijn. We zagen ook in dat inclusie iets is dat getraind moet worden, het is een proces dat voortdurend in beweging is en wat dus ook geen harde uitkomst kan hebben, omdat we er met z’n allen nog lang niet zijn.”
De dialoog aan gaan met beweging en dans
Volgens Yuliya moet het een basisvoorwaarde zijn om samen te leven en deel te kunnen nemen aan talentontwikkeling. “Maar om dat waar te maken, is er veel inspanning nodig. Het is erg complex. Tijdens een van onze bijeenkomsten kwamen we erachter dat het gebouw niet eens toegankelijk is voor iedereen. Er is dus nog aardig wat werk aan de winkel.” Yuliya legt uit dat WELAB een mogelijke omgeving kan zijn waar we met elkaar de dialoog aan kunnen gaan. “Het middel daarbij is dan niet alleen praten, maar ook dansen, bewegen en meemaken. Daarom heb ik deze werkwijze ontwikkeld. Ik denk dat veel mensen het fijn vinden om ergens onderdeel van te zijn. En daar heb ik door mijn achtergrond waarschijnlijk een bepaalde gevoeligheid voor.”
Ik denk dat veel mensen het fijn vinden om ergens onderdeel van te zijn. En daar heb ik door mijn achtergrond waarschijnlijk een bepaalde gevoeligheid voor.”
Hokjesdenken
Hoewel haar toekomstplannen nog niet helemaal duidelijk zijn, heeft Yuliya wel een ultiem doel: artistieke hogescholen toegankelijk maken voor iedereen. “Zit je in een rolstoel en wil je dansdocent of dansmaker worden, dan moet dat gewoon kunnen”, vindt Yuliya. Uiteindelijk wil ze bereiken dat we met z’n allen veel minder in hokjes denken en meer hand in hand gaan leven. “Het woord doelgroep mag van mij helemaal verdwijnen. We zijn een groep en doen het samen.”
