Annemarie Zijl
Eindwerk
‘Alleen samen’
Een bijzondere fase, 14
Hoe verhoud je je tot je vrienden, thuis, op school? Het ene moment ben je nog het onbevangen kind dat overal voor open staat, het andere moment geef je een brutale snauw als weerwoord en mag ik me nergens mee bemoeien. Je laat je moeilijk kennen. Hoe flexibel en begripvol ben ik als ouder (of als docent)? Aan de ene kant mis ik het kind dat je was, aan de andere kant ben ik benieuwd waar je naartoe gaat. Het vraagt om loslaten waar het kan, en er zijn wanneer het nodig is.
Het verlangen volwassen te worden
De transformatie van kind naar volwassene en op weg daar naartoe de erkenning van het vreemde, voorbij het vertrouwde. Hoe kunnen we met elkaar samenleven, zonder de ander met onszelf te vergelijken en te willen veranderen? Volgens schrijfster en filosoof Julia Kristeva kunnen we de ander pas begrijpen als we beseffen dat er in onszelf ook een ‘vreemdeling’ aanwezig is. Het ‘vreemde’, dat wat we niet van onszelf accepteren, projecteren we op anderen. Het erkennen van de vreemdeling in onszelf kan ons helpen de ander beter te begrijpen.
De verwarring
Jezelf niet helemaal kunnen begrijpen. Het heen en weer geslingerd worden tussen tegenpolen, ergens bij willen horen en afzetten tegen. Een periode van storm en stress.
De hersenen ontwikkelen zich in een snel tempo onder invloed van hormonen. Er vindt een belangrijke wisselwerking plaats tussen hersenfuncties en hormoonhuishouding. Door deze wisselwerking ontstaan de stemmingswisselingen die zo kenmerkend zijn voor deze levensfase.
De ontmoeting met de ander
Ontwikkelingspsycholoog Rita Kohnstamm haalt in een van haar boeken filosoof Levinas aan. Men kan de eigen identiteit slechts beleven in ontmoeting met de ander. Je wordt als het ware bepaald door de blik van de ander. Betekenisvolle contactmomenten vergroten de bewustwording van wie je bent, en hoe je in het leven staat. Persoonsvorming is niet iets dat door een ouder of docent kan worden ‘overgedragen’ maar vindt plaats in dialogen, in de ontmoeting, binnen relaties. Pedagoog Gert Biesta heeft het over opvoeding als een niet geheel voorspelbare gebeurtenis, waarin alle betrokkenen een transformatie ondergaan.
‘Alleen samen’
Om mijn eigen kind beter te kunnen begrijpen ga ik met hem in gesprek, observeer, registreer en reageer ik, verken ik zijn grenzen (en hij de mijne), bevraag ik ouders van 14-jarigen en kruip ik in de huid van een 14-jarige. Mijn eigen huid. Wie was ik zelf toen ik 14 was? Waar ben ‘ik’ gebleven? Een persoonlijke reflectie op leeftijd, tijdsbeeld, beeldtaal. Hoe het is om 14 te zijn, toen en nu – in tijden van social distance.
Sta jij op deze pagina? En heb je een opmerking? Mail naar de redactie.