Tjiska Smits

Kunst beleven met de sprinkhaan

De sprinkhaan leeft alleen en is een schuw diertje, maar als hij met velen is, dan zwermt hij in een grote groep rond. Ik wil beide vormen van de sprinkhaan zijn: alleen werken in mijn studio en samen zijn met anderen op zoek naar nieuwe belevingen. Kunst is overal en heeft de gave om mensen met elkaar te verbinden of juist los te laten.

Visie

De sprinkhaan intrigeert me; hoe komt een sprinkhaan ertoe om te gaan zwermen met anderen? De schuwe, solitaire sprinkhaan gaat elke ontmoeting uit de weg, maar onder gunstige omstandigheden groeit de populatie stevig en wordt contact met andere sprinkhanen onvermijdelijk en worden ze zelfs aangetrokken tot elkaar (Verdonck, 2013). Ik bespeur een relatie met de sprinkhaan bij het maken van kunst. Als het proces in gang is gezet, is het heerlijk om solitair aan het werk te zijn. Maar als het werkstuk af is ontstaat er een gedragsverandering bij me, de behoefte om er met anderen over te praten. Merlin Donald beweert dat alle kunst ontworpen is om iets teweeg te brengen bij het publiek, zelfs bij extreem narcistische kunstenaars, die zelf hun enige publiek zijn (2006).

Doel

Mijn nieuwsgierigheid start bij de beelden die ik waarneem, en dat is volgens neurobioloog Dick Swaab een eigenschap “die je hebt of niet hebt”. Deze kun je niet stimuleren door een cursus ‘out of the box denken’ beweert hij. “Ik denk niet dat je daar creativiteit blijvend mee stimuleert” (2021). Hoogleraar klinische psychologie Margriet Sitskoorn legt uit dat de hersenen een open systeem zijn dat mede gevormd wordt door de informatie die binnenkomt. “Je brein vormt je zijn, en minstens zo belangrijk: je zijn vormt je brein en daardoor weer je zijn, maar ook weer je brein” (2020). Dit klinkt wel vaag, maar een stuk positiever dan Swaab, deze visie sluit beter bij me aan.

Ambitie

Het begin van een andere manier van lesgeven is voor mij in gang gezet. Het plaatsen van kunst in de les wil ik graag uitbreiden met muziek, landschapskunst, beelden en nog meer schilderijen. De motivatie om dit te doen komt nu ook bij de deelnemers vandaan die hebben aangegeven meer te zijn uitgedaagd in het maken van hun eigen kunstwerk en dit als prettig te hebben ervaren. Hun nieuwsgierigheid en leerhouding heeft een positieve impuls gekregen. De rol van de sprinkhaan, het maken van grote sprongen en niet weten waar je dan terecht komt, heeft me lef gegeven om dit verhaal aan te gaan.

Maar het is vooral de scherpe tegenstelling tussen de solitaire sprinkhaan en de zwermsprinkhaan dat me heeft doenm beseffen dat wij kunnen leren om alleen te zijn. Dat wij kunnen leren om te gaan met mensenmassa’s. Simpelweg om dat wij vaardigheden hebben die we kunnen trainen. We hebben echt wel een streepje voor op de sprinkhaan.

This page was last updated on July 2, 2021